تعریف ایمان

ایمان در لغت به معنی تصدیق کردن و اقرار کردن است و در شرع به معنی اعتقاد داشتن با قلب و اقرار کردن با زبان و عمل نمودن با اعضا و جوارح می باشد.

ارکان ایمان و دلیل بر آن:

ارکان ایمان شش تا هستند و دلیل بر آن این فرموده الله تعالی می‌باشد:

{لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِکَهِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ}
بقره ۱۷۷

یعنی:«نیکی این نیست که روی خود را به سوی مشرق و مغرب کنید بلکه نیکی این است که به الله، روز آخرت، ملائکه، کتابها و پیامبران ایمان داشته باشید».

و از سنت حدیث جبریل است که از پیامبر  سؤال می کند و می گوید:

«أخبرنی عَنْ الْإِیمَانِ قَالَ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَیْرِهِ وَشَرِّهِ قَالَ صَدَقْتَ.»
 متفق علیه :بخاری (۵۰) ومسلم (۸).
 
«مرا از ایمان خبر ده، ایشان فرمودند: ایمان عبارت است از این که ایمان بیاوری به یگانگی خدا، به ملائکه، به پیامـبران، به روز قیامت، به سرنوشت؛ (یعنی تقدیر)، و ایمان بیاوری به خیر و شر آن. گفت: راست گفتی».

زیاد شدن ایمان و کم شدن آن:

کتاب و سنت بر اینکه ایمان با انجام طاعت و عبادت زیاد و با انجام معصیت و گناه کم می شود، دلالت دارند.
خداوند در کتابش می فرماید:
{وَالَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ}
محمد ۱۷٫

«و کسانی که هدایت یافتند بر هدایتشان افزود و به آنها تقوا و پرهیزگاری عطا نمود»
 
و می فرماید:
{إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ} انفال ۲٫
 
«ایمانداران کسانی هستند که هنگامی یاد الله می شود دلهایشان بترسد و هنگامی که آیات خداوند بر آنها تلاوت می شود ایمانشان زیاد می گردد و بر پرورگارشات توکل می نمایند»

 و از سنت این فرموده رسول الله صلی الله علیه وسلم  است که می‌فرماید:

«یخرج من النار من کان فی قلبه مثقال ذره من إیمان»

بخاری (۷۵۱۰) مسلم (۱۹۳) .
 
«هرکس در قلبش به اندازه سرسوزنی ایمان باشد از آتش خارج می شود»

و همچنین می فرماید:

«الْإِیمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ شُعْبَهً أعلاها لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَهُ الْأَذَى عَنْ الطَّرِیقِ وَالْحَیَاءُ شُعْبَهٌ مِنْ الْإِیمَانِ»

 صحیح مسلم کتاب الإیمان (۵۷) .
 
«ایمان هفتاد و چند شعبه دارد که بالاترین آن لا اله الا الله و کمترین آن از بین بردن اذیت از سر راه مردم است و حیا شعبه ای از ایمان است».