تصفیه و تربیت

منظور از تصفیه: پاک و منزه نمودن اسلام از هر شائبه ای است که وارد آن شده است.

و این مهم با تصفیه سنت از احادیث ضعیف و موضوعی که در آن وارد شده و پس از آن تفسیر قرآن در پرتو سنت صحیح و راه و روش سلف صالح در امور اعتقادی و مفاهیم میسر خواهد بود.

منظور از تربیت: به وجود آوردن نسلی بر مبنای اسلام و بویژه عقیده ی اسلامی صحیح و برگرفته از کتاب و سنت می باشد چنانکه خداوند متعال می فرماید: «وَلَکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ وَبِمَا کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ» (ال عمران: ۷۹) «بلکه (سزاوار پیامبران این است که به مردم بگویند:) به سبب آنکه کتاب (آسمانی) آموزش می‌دادید و از آن رو که درس می‌خواندید (مردمانی) ربانی و الهی باشید».

«ربانی کسی است که مردم را بر مبنای منهج و راه و روشی تربیت می کند که خداوند متعال ترسیم نموده است و آنها را با ترتیب اولویت ها و گام به گام به مرتبه و درجه ای والا که مورد نظر خداوند است، می رساند».[۱]

برخی از اهل علم این آیه را چنین تفسیر کرده اند: «آنها کسانی هستند که با در نظر داشتن اولویت ها مردم را تربیت می کنند».[۲]

روش تربیتی رسول خدا در آغاز دعوت با اصحاب چنین بود؛ آنگاه که در محیطی نزد آنان آمد که سراسر مفاسد و فتنه ها آن را احاطه کرده بود. پس با وحی الهی تصفیه چنین محیطی را آغاز نمود و آن را تبدیل به محیطی نمود که در پایان عمر در مورد آن فرمود: «قد ترکتم علی البیضاء لیلها کنهارها لا یزیغ عنها بعدی الا هالک»:[۳] «شما را بر امری روشن و آشکار ترک نمودم که شب آن چون روزش (روشن) می باشد. پس از من کسی از آن منحرف نمی شود مگر اینکه هلاک می شود».

 

 

[۱] – معالم الشخصیه الاسلامیه، ص: ۳۰؛ عمر سلیمان اشقر

[۲] – صحیح بخاری: ۱/۱۶۲؛ چنانکه بیش از اینکه به مسائل مشکل بپردازند، به مبادی آسان علم می پردازند. یعنی تربیت مردم بر مبنای علم صحیح و خالص – علمی که در آن هیچ ابهام و نارسایی نباشد – با پرداختن به مسائل کوچک قبل از وارد شدن به مسائل بزرگ تر.

[۳] – مسند احمد: ۴/۱۲۶؛ ابن ماجه: ۴۳؛ حاکم: ۱/۹۶؛ و آلبانی در صحیح الجامع: ۴۳۶۹ و السلسله: ۴۳۶ آن را صحیح دانسته است.