تشویق اسلام بر نظافت عمومی
متون فراوانی دربارۀ نظافت خانهها، راهها، لباسها و امثال آن بیان شده است؛ از جمله:
۱- دورکردن اسباب آزار و اذیّت مردم از میان راهها، شاخهای از شاخههای ایمان است. ابوهریره روایت میکند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «الْإِیمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ -أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ – شُعْبَهً، فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَأَدْنَاهَا إِمَاطَهُ الْأَذَى عَنِ الطَّرِیقِ، وَالْحَیَاءُ شُعْبَهٌ مِنَ الْإِیمَانِ»[۱]؛ «ایمان هفتاد و چند -یا شصت و چند- شاخه دارد؛ برترین آنها کلمۀ “لاإله إلّا الله” و پایینترینشان دورکردن اذیّت از میان راه است و حیا بخشی از ایمان به شمار میرود.»
۲- ادرارکردن در آب راکد و بیحرکت ممنوع است: جابر نقل میکند که پیامبر صلی الله علیه وسلم مردم را از ادرارکردن در آب راکد نهی کردند.[۲]
ابوهریره روایت نموده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَا تَبُلْ فِی الْمَاءِ الدَّائِمِ الَّذِی لَا یَجْرِی ثُمَّ تَغْتَسِلُ مِنْهُ»[۳]؛ «در آب دائم [و راکدی] که جاری نیست، ادرار نکن [که] سپس از آن برای غسل و … استفاده میکنی [یعنی آن را برای غسل و .. نیاز داری].»
در دو روایت فوق، رسول الله ج از ادرارکردن در آب ثابت و بیحرکت منع کردند، چون ادرار سبب پلیدی و کثیفی آن میشود. مدفوعکردن و استنجاء بهوسیلۀ آب راکد هم همین حکم را دارد و حرام است.[۴]
۳- غسلکردن در آب راکد نیز حرام است: ابوهریرهس روایت میکند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَا یَغْتَسِلْ أَحَدُکُمْ فِی الْمَاءِ الدَّائِمِ وَهُوَ جُنُبٌ»[۵]؛ «هیچ یک از شما درحالی که جنب [ناپاک] است، در آب دائم [و ثابت] غسل نکند.»
مطالبی کوتاه دربارۀ نظافت از دیدگاه اسلام بیان گردید.
[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۹؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۳۵٫
[۲]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۸۱٫
[۳]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۲۳۹؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۸۲٫
[۴]– نک: توضیح الأحکام، ج ۱، ص ۱۲۹٫
[۵]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۸۳٫