وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
(تحقیق حدیث ابن عباس)
همان طور که در پست های قبلی گفته بودم کسانی که می گویند پیامبر و صحابه بیست رکعت تراویح خوانده اند به دلایل ضعیف جدا، منکر و شاذی استناد می کنند که در این قسمت و قسمت های دیگر به بررسی آن دلایل خواهم داد.
اولین دلیلی که قائلین به بیست رکعت به آن استناد می کنند، حدیثی است که بیهقی در “سنن الکبری” روایت کرده است و راوی آن ابن عباس است که می فرماید: «أن النبى صلى الله علیه وسلم کان یصلى فى شهر رمضان عشرین رکعه»: (رسول الله در ماه رمضان بیست رکعت نماز می خواند).
این حدیث ضعیف جدا است زیرا در سند این حدیث فردی به نام “أبو شیبه إبراهیم بن عثمان العبسی الکوفی” است که ایشان نزد محدثین ضعیف است که توجه شما را به چند نمونه از اقوال محدثین جلب می کنم:
خود امام بیهقی که این حدیث را روایت کرده است در پایان می گوید: «تفرد به أبو شیبه وهو ضعیف»: (تنها ابوشیبه آن را روایت کرده و او ضعیف است). (سنن الکبرى /ج۲/ ص ۴۹۶)
هیثمی در مورد این حدیث می گوید: «وفیه أبو شیبه ابراهیم وهو ضعیف»: (در این حدیث ابوشیبه ابراهیم است که او ضعیف است). (مجمع الزوائد /ج۷/ ص۳۳۰)
زیلعى در مورد این حدیث می گوید: «وَهُوَ مَعْلُولٌ بِأَبِی شَیْبَهَ إبْرَاهِیمَ بْنِ عُثْمَانَ… وَهُوَ مُتَّفَقٌ عَلَى ضَعْفِهِ»: (این حدیث به خاطر ابوشیبه معلول است… و همگی براین که او ضعیف است اتفاق دارند). (نصب الرایه /ج۲/ ص۱۵۳)
همچنین علامه زیلعی چند سطر بعد می گوید: «ثُمَّ إنَّهُ مُخَالِفٌ لِلْحَدِیثِ الصَّحِیحِ عَنْ أَبِی سَلَمَهَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَهَ، کَیْفَ کَانَتْ صَلَاهُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فِی رَمَضَانَ…»: (و این که حدیث ابن عباس با حدیث صحیحی که ابوسلمه از عائشه در مورد نماز رسول الله در رمضان سوال کرد مخالف است…).
توجه: قابل توجه کسانی که می گویند حدیث عائشه «ما کان یزید فی رمضان و لا فی غیره…» ربطی به تراویح ندارد؛ اگر حدیث عایشه به تراویح ربطی ندارد پس چرا علامه زیلعی می گوید حدیث ابن عباس (که در مورد بیست رکعت تراویح است) با حدیث عایشه (که بیانگر یازده رکعت تراویح هست) مخالف است؟ آیا علامه زیلعی و سایر محدثین نفهمیدند که حدیث عایشه ربطی به تراویح ندارند که این چنین گفتند؟
ابن معین در مورد ابوشیبه می گوید: «لیس بثقه»: (ثقه و مورد اعتماد نیست)، امام احمد می گوید: ضعیف است، امام بخاری در مورد وی سکوت کرده است، امام نسائی در مورد او می گوید: «متروک الحدیث»: (حدیثش ترک شود) و امام ذهبی در مورد این حدیثش می گوید: «ومن مناکیر أبى شیبه»: (از احادیث منکری که ابوشیبه روایت کرده است، این حدیث (بیست رکعت) است). (میزان الاعتدال/ ج۱/ ص ۴۸)
خلاصه: با توجه به اقوال محدثین این حدیث ابن عباس «أن النبى صلى الله علیه وسلم کان یصلى فى شهر رمضان عشرین رکعه» به دو جهت مردود و ضعیف جدا و منکر است:
در سند آن فرد به نام “أبو شیبه إبراهیم بن عثمان العبسی الکوفی” است که او ضعیف است و حدیثش مورد قبول نیست.
حدیثی ابوشیبه مخالف با حدیث صحیح عایشه است لذا این حدیث منکر است.