وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
(آیا حضرت علی دستور به خواندن بیست رکعت داده است)؟
دومین روایتی که از حضرت علی روایت شده است، این است: «دَعَا الْقُرَّاءَ فِی رَمَضَانَ فَأَمَرَ مِنْهُمْ رَجُلًا یُصَلِّی بِالنَّاسِ عِشْرِینَ رَکْعَهً ” قَالَ: وَکَانَ عَلِیٌّ رَضِیَ اللهُ عَنْهُ یُوتِرُ بِهِمْ»: (حضرت علی قاریان قرآن را در رمضان جمع نمود و به یکی از آنها دستور داد که برای مردم بیست رکعت نماز بخواند و علی خودش برای مردم وتر می خواند). (السنن الکبری/ ش:۴۲۹۱)
این روایت را حماد بن شعیب از عطا بن سائب از ابو عبدالرحمن سلمی از علی روایت کرده است که این سند و روایت به دو علت ضعیف است:
حماد بن شعیب فردی ضعیف است و محدثین او را جرح کرده اند که به چند نمونه اشاره می کنم:
ذهبی، ابن حجر و جرجانی هریک در کتب شان حماد بن شعیب را مورد جرح قرار داده و نظر محدثین در مورد حماد بن شعیب را این چنین نقل کرده اند:
ابن معین می گوید: ضعیف است و در جای دیگر گفته است: احادیثش نوشته نشود.
امام بخاری می گوید: «فیه نظر» و ابن جارود از امام بخاری نقل کرده است که ایشان گفته است: منکر حدیث است و در جای دیگر گفته است: احادیثش را ترک کنید.
امام نسائی، ابوزرعه، ساجی و… می گویند: ضعیف است.
ابوحاتم می گوید: قوی نیست.
(الکامل فی ضعفاء الرجال جرجانی (/ج۲/ ص ۲۴۲)، (میزان الأعتدال ذهبی/ ش:۲۲۵۴)، (لسان المیزان ابن حجر/ چاپ هندی ش:۱۴۱۳ و در چاپ دیگر، ش: ۲۷۳۴) و… .
ذهبی نام او را جز افراد ضعیف قرار داده است. (المغنی فی الضعفاء/ ش:۱۷۱۳)
نکته: زمانی که امام بخاری در مورد کسی می گوید «فیه نظر» یا می گوید: «منکر الحدیث» چنانچه امام بخاری در مورد حماد بن شعیب این الفاظ را به کار برده است، یعنی این که: امام بخاری روایت نمودن از چنین افرادی را جائز نمی داند.
جهت اطلاعات بیشتر به کتب «تدریب الراوی سیوطی»، «مختصر علوم الحدیث ابن کثیر»، «التحریر ابن همام»،«الرفع و التکمیل ابوالحسنات»، « تحفه الاحوذی» و دیگر کتب مراجعه کنید.
این روایت “حماد بن شعیب” با روایت “محمد بن فضیل” در تعارض است. زیرا محمد بن فضیل از عطاء بن سائب روایت کرده است: «أَنَّهُ قَامَ بِهِمْ فِی رَمَضَانَ»: (حضرت علی در رمضان با مردم نماز تراویح می خواند). (مصنف ابن أبی شیبه / ج۲/ ص۳۹۵/ ش:۷۷۸۳)
توضیح: همان طور که مشاهده کردید در این روایت از تعداد رکعات تراویح ذکری نشده است که این دلالت بر ضعف حماد بن شعیب دارد. زیرا “محمد بن فضیل” ثقه هست و “حماد بن شعیب” ضعیف است و بیست رکعتی را که حماد بن شعیب از عطاء بن سائب روایت کرده، محمد بن فضیل از عطاء بن سائب روایت نکرده است.
به این ترتیب روایت حماد بن شعیب طبق قواعد علم اصول حدیث، منکر است. زیرا حماد بن شعیب که فردی ضعیف است در این روایت با محمد بن فضیل که ثقه هست، مخالفت کرده است که به چنین روایتی منکر می گویند و حکم حدیث منکر«ضعیف جدا» می باشد.
خلاصه: این اثر هم منکر و ضعیف جدا است. پس بهتر است عمل امیرمومنان علی رضی الله عنه را هم بر آنچه که موافق سنت رسول الله که همان هشت رکعت می باشد، قرار دهیم.
نویسنده: امید خزاعی