تراشیدن موی زیر ناف
مراد از «عانه» موهایی است که بالای آلت تناسلی مرد و در اطراف آن رشد میکند و نیز موهایی که در اطراف فرج زن وجود دارد. موهایی که پیرامون مقعد بیرون میآید هم همین حکم را دارد.[۱]
نووی میگوید: «نتیجه آنکه تراشیدن موهای آلت تناسلی و پشت و اطراف آن مستحب و پسندیده است.
دربارۀ زمان و تعیین مدّت، باید گفت که هرگاه نیاز باشد، این کار صورت گیرد و کوتاهکردن سبیل و کندن موی زیر بغل و کوتاهکردن ناخنها هم اینگونه است.
امّا روایت انس س که در صحیح مسلم آمده است: «وُقِّتَ لَنَا فِی قَصِّ الشَّارِبِ، وَتَقْلِیمِ الْأَظْفَارِ، وَنَتْفِ الْإِبِطِ، وَحَلْقِ الْعَانَهِ، أَنْ لَا نَتْرُکَ أَکْثَرَ مِنْ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً»[۲]؛ «در کوتاهکردن سبیل و گرفتن ناخنها و کندن موی زیر بغل و تراشیدن موهای زیر ناف برای ما وقت تعیین شد که از ۴۰ روز بیشتر رها نکنیم.» بدین معناست که انجامندادن این موارد، بیشتر از ۴۰ روز نشود و تا ۴۰ روز [اگر ضرورتی نباشد] جایز است، والله أعلم.»[۳]
قطعاً این امور سبب برتری، نظافت، پاکی، سلامتی و آسایش انسان میشود.
دکتر گیلانی دربارۀ کندن موهای زیر بغل و فواید آن میگوید: «کندن این موها ترشّح غدّههای عرقی و چربی را ضعیف میکند و عادت بر کندن و نتراشیدن، از همان ابتدای رشد آنها، مو را ضعیف نموده و باعث میشود که انسان احساس هیچ نوع دردی نکند.
مراد این است که توسّط دست انجام شود و امکان پاکسازی آنها بهوسیلۀ وسایل و موبرها نیز وجود دارد.
در حقیقت، رشد موها در زیر بغلها پس از بلوغ به همراه پختگی و تکمیل نوعی غدد عرقی است که موادّ بوداری را ترشّح میکنند و اگر با چرک و غبار جمع شوند، بسیار بدبو و ناپسند میگردند.
امّا کندن موها به مقدار زیادی این بوها را کاهش میدهد و انسان را از دچارشدن به برخی بیماریها حفاظت میکند؛ مانند بیماریهای عفونی و بدبو، قارچهای پوستی، عفونت غدد عرقی، عفونتهای پرخارش مو و … .
همچنین سبب رهایی از حشرات داخل موها؛ مانند شپش عانه میشود.»[۴]
دکتر محمّد نزار دربارۀ فواید بهداشتی تراشیدن موی زیر ناف و حکمت و هدف اسلام از این سنّت و قانونی که منجر به نظافت و سلامتی میشود، چنین میآورد: «ناحیۀ زیر ناف و اطراف آلت تناسلی و پشت انسان، دارای عرق و اصطکاک بسیاری است.
و اگر موهای این ناحیه تراشیده نشود، ترشّحات عرقی و چربی جمع میگردد.
و زمانی که با زواید بدن؛ همچون ادرار و مدفوع آلوده شود، پاککردنش سخت میگردد و گاهی اوقات این آلودگی به اطراف کشیده شده و میزان نجاست را زیاد میکند و تراکم و انباشتهشدن آنها سبب بدبویی و گندیدگی میگردد. اگر پاک نشود و نجاستها از بین نرود، نماز صحیح نیست.»
دکتر دقر در ادامه میگوید: «تراشیدن موی زیر ناف سبب حفاظت از برخی بیماریهای انگلی و موذی؛ مانند شپش عانه میشود؛ این شپش به ریشۀ موها میچسبد و در این حالت، از بینبردن آن بسیار سخت است.
همچنین سستی و لاغری را کاهش میدهد و به همین سبب، دین اسلام تراشیدن موی زیر ناف و موهای بلند اطراف مقعد را لازم گردانیده تا همواره تمیز باشد و بدین سبب که این منطقه بیشتر از سایر اعضای بدن در معرض آلودگی و بیماری قرار دارد.»[۵]
[۱]– صحیح مسلم بشرح النّووی، ج ۳،، ص ۱۴۸٫
[۲]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۵۸٫
[۳]– صحیح مسلم بشرح النّووی، ج ۳، صص ۱۴۸- ۱۴۹٫
[۴]– روائع الطّبّ الإسلامی، ج ۱، ص ۷۲٫
[۵]– همان.