تدبر در آیات

تفسیر (آیه ۲) سوره مبارکه النساء

{وَآتُواْ الْیَتَامَى أَمْوَالَهُمْ وَلاَ تَتَبَدَّلُواْ الْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ وَلاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَهُمْ إِلَى أَمْوَالِکُمْ إِنَّهُ کَانَ حُوباً کَبِیرا}ً ‏(۲)

«و اموال‌ یتیمان‌ را به‌ آنان‌ بازدهید» این‌ خطاب‌ متوجه‌ اولیا و اوصیای‌ یتیمان‌ است‌. یتیم‌: کسی‌ است‌ که‌ پدر نداشته‌ و هنوز به‌ دوران‌ بلوغ‌ نرسیده‌ است‌ زیرا درحدیث‌ شریف‌ آمده‌ است‌: «پس‌ از بلوغ‌، یتیمی‌ای‌ نیست».

و  چنان‌که‌ از آیه ‌(۶) همین‌ سوره‌ بر می‌آید اموال‌ ایتام‌ فقط زمانی‌ به‌ ایشان‌ برگردانده‌ می‌شودکه‌ به‌ سن‌ بلوغ‌ برسند، که‌ در آن‌ زمان‌ در حقیقت‌ یتیم‌ نیستند، پس‌ اطلاق‌ یتیم‌ به‌آنها در این‌ آیه‌، مجاز است‌، به‌ اعتبار حالت‌ یتیمی‌ای‌ که‌ قبل‌ از رسیدن‌ به‌ سن ‌بلوغ‌ داشته‌اند

«و پلید را با پاک‌ بدل‌ نکنید» یعنی‌: ای‌ مؤمنان‌! با اموال‌ ایتام‌ همان‌کاری‌ را نکنید که‌ در جاهلیت‌ مبنای‌ رفتار مردم‌ با آنان‌ بود زیرا در جاهلیت‌ مردم ‌اموال‌ سره‌ و مرغوب‌ ایتام‌ را گرفته‌ و اموال‌ ناسره‌ و نامرغوب‌ خود را به‌جای‌ آن ‌می‌گذاشتند. بعضی‌ گفته‌اند؛

معنی (وَلاَ تَتَبَدَّلُواْ الْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ)‌ این‌ است‌: اموال ‌ایتام‌ را که‌ برای‌ شما حرام‌ و پلید است‌ نخورید، بلکه‌ اموال‌ پاک‌ و حلال‌ خودتان‌را بخورید «و اموال‌ آنان‌ را همراه‌» و با ضمیمه‌ کردن‌ «با اموال‌ خود نخورید، که‌ این‌ گناهی‌ بزرگ‌ است‌».

در بیان‌ سبب‌ نزول‌ آیه‌ کریمه‌ آمده‌ است‌: این‌ آیه‌ درباره‌ مردی‌ از قبیله‌ غطفان ‌نازل‌شد که‌ از پسر برادر یتیمش‌ اموال‌ بسیاری‌ نزد وی‌ بود، پس‌ چون‌ آن‌ یتیم‌ به ‌سن‌ بلوغ‌ رسید، اموال‌ خویش‌ را از عمویش‌ طلب‌ کرد، اما او از دادن‌ اموال‌ وی‌سرباز زد.
و بعد از آن‌ که‌ این‌ آیه‌ نازل‌ شد، اموالش‌ را به‌ وی‌ باز داد.

مقاله پیشنهادی

فضیلت سفارش به قرآن

عَنْ طَلْحَهَ ابْنِ مُصَرِّفٍ قَالَ: سَأَلْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ أَبِی أَوْفَى: آوْصَى النَّبِیُّ صلی الله …