تحریم مسافرت زن بدون وجود محرم

عبدالله بن عباس از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمودند:

«لاَ تُسَافِرِ المَرْأَهُ إِلَّا مَعَ ذِی مَحْرَمٍ، وَلاَ یَدْخُلُ عَلَیْهَا رَجُلٌ إِلَّا وَمَعَهَا مَحْرَمٌ»، فَقَالَ رَجُلٌ: یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أَخْرُجَ فِی جَیْشِ کَذَا وَکَذَا، وَامْرَأَتِی تُرِیدُ الحَجَّ، فَقَالَ: «اخْرُجْ مَعَهَا». [ صحیح بخاری : ۱۸۶۲ ]

ترجمه: “زن مسافرت نکند مگر اینکه با محرم خود باشد.و هیچ مردى بر او داخل نشود، مگر اینکه با او محرم باشد، یکى از صحابه گفت: یا رسول الله! من می‌خواهم با جیش و لشکر فلانى براى جنگ بروم، و زنم می‌خواهد به حج برود، رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: با زن خود به حج برو.”

* علمای امت در مورد حرام بودن سفر زن هیچ اختلافی ندارند،مگر در مورد سفر زن برای انجام حج واجب .. که در مورد سفر برای انجام حج دو قول از اهل علم نقل شده است.

حافظ ابن حجر رحمه الله می فرماید : ” قال البغوی : لم یختلفوا فی أنه لیس للمرأه السفر فی غیر الفرض ( الحج الواجب ) إلا مع زوج أو محرم.” [ فتح الباری : ۷۶/۴ ]

ترجمه : “بغوی می فرماید : علما هیچ اختلافی در این ندارند که زن نباید بدون همسرش و یا محرم به سفر برود،مگر سفر واجب سفر برای حج واجب که در این مورد اختلاف دارند”.

والله اعلم قول صحیح تحریم سفر زن بدون محرم حتی برای انجام حج واجب است .. علمای لجنه عربستان سعودی می فرمایند: “لا یجوز أن تسافر المرأه لحج أو غیره بدون محرم.” [ فتاوى اللجنه الدائمه : ۱۱/۹۷ ]

ترجمه : “برای زن جایز نیست چه برای حج و چه غیر حج بدون محرم سفر کند”.

در این مورد هم حدیثی وارد شده که اگر صحیح باشد دیگر جای تردیدی در تحریم حتی سفر حج برای زن بدون محرم باقی نمی ماند: “لا تَحُجُّ امرأهٌ إلا ومعها مَحْرَمٌ” [ شیخ آلبانی رحمه الله این حدیث را در کتاب سلسله احادیث الصحیحه آورده اند : ۳۰۶۵ ]

ترجمه: “زن به حج نرود مگر اینکه با محرم خود باشد.”

پس در صورتی که زن توانایی انجام حج را داشته باشد اما محرمی نداشته باشد دیگر حج بر او واجب نخواهد بود،چرا که وجود محرم از این باب است : {وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا} [ آل عمران ۹۷ ]
ترجمه : {و برای الله،حج خانه (کعبه) بر مردم واجب است(البته) کسانی که توانایی رفتن به سوی آن دارند.}

** جواب یک اشکال :

شاید برای عده ای سوال پیش بیاید که چرا در بعضی از احادیث تحریم مسافرت زن بدون محرم،قید زمانی مثل : یک روز یا دو و سه روز ذکر شده است ….

امام ابن حجر رحمه الله از امام نووی رحمه الله در پاسخ به این موضوع چنین نقل می کند: “وقال النووی لیس المراد من التحدید ظاهره بل کل ما یسمى سفر فالمرأه منهیه عنه إلا بالمحرم وإنما وقع التحدید عن أمر واقع فلا یعمل بمفهومه.” [ فتح الباری : ۷۵/۴ ]

ترجمه : “نووی می فرماید: مقصود از این احادیث تحدید ظاهری این سفرها نیست بلکه هر آنچه سفر نامیده شود زن از سفر بدون محرم نهی شده است،اما این قیدهای زمانی بخاطر این بوده که چنین سفرهایی در آن زمان برای صحابه پیش آمده و چنین سوال نموده اند،پس به مفهوم ظاهری آن نباید نگاه کرد.”

هر چند در حدیثی که در ابتدای این موضوع از ابن عباس روایت کردیم،قید زمانی و یا مسافتی چه مسافت کوتاه باشد یا طولانی فرقی نمی کند،همه حرام است وجود ندارد … پس خواهرم بر حذر باش!!!