” یا ایها الذین آمنوا لا تتبعوا خطوات الشیطان و من یتبع خطوات الشیطان فانه یامر بالافحشاء و المنکر”نور ۲۱
“ای کسانیکه ایمان آوردهاید گامهای شیطان را پیروی نکنید (و بدنبال او راه نیفتید) و هر کس دنبال شیطان بیفتد (مرتکب بدیها میشود، چرا) که شیطان تنها به بدیها و زشتیها دستور میدهد.”
پیروی از شیطان مشتمل بر چند قسم است:
الف- پیروی از هوا و هوس: خداوند میفرماید: ” و من اضل ممن اتبع هواه بغیر هدی من الله” قصص ۵۰
چه کسی گمراهتر از آن کسی است که از هوا و هوس خود پیروی کند بدون رهنودی از جانب خدا؟
ب- پیروی از افراد تبهکار و فتنه برانگیز: خداوند از زبان موسی علیه السلام که به برادر خود هارون سفارش میکرد، چنین میفرماید: “… ولا تتبع سبیل المفسدین” اعراف ۱۴۲ … و از راه و روش تباهکاران پیروی مکن.
ج- پیروی از شهوات و آرزوهای نفسانی: خداوند میفرماید: ” فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلاه و اتبعوا الشهوات” مریم ۵۹ : بعد از آنان فرزندان ناخلفی (روی کار آمدند و در زمین ) جایگزین شدند که نماز را (ترک کردند و بهرهمندی از آن را ) هدر دادند و بدنبال( لذائذ و ) شهوات راه افتادند.
د- پیروی از راههای باطل: خداوند میفرماید: ” و لا تتبوا السبل فتفرق بکم عن سبیله” انعام ۱۵۳ : از راههای (باطلی که شما را از آن نهی کردهام) پیروی نکنید (چون) شما را از راه خدا (منحرف و) پراکنده میسازد.
ه- پیروی از گمان و پندار باطل: خداوند میفرماید: ” ان تتبعون الا الظن و ان انتم الا تخرصون” انعام ۱۴۸ شما فقط از پندارهای بیاساس پیروی میکنید و (حجت و برهانی بر گفتار و کردار خود ندارید بلکه) از روی ظن و تخمین کار میکنید (دروغ میگوئید).
و- پیروی نمودن از پدران و نیاکان گذشته: خداوند میفرماید: ” و اذا قیل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما وجدنا علیه آباءنا” لقمان ۲۱ : هنگامی که بدانان گفته میشود: از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، میگویند: بلکه ما از چیزی پیروی میکنیم که پدران خود را بر آن یافتهایم.
ز- پیروی نمودن از متشابهات: خداوند میفرماید: “هو الذی انزل علیک الکتاب منه آیات محکمات هن ام الکتاب و اخر متشابهات فاما الذین فی قلوبهم زیغ فیتبعون ما تشابه منه ابتغاء تاویله” آل عمران ۷ : او است که کتاب(قرآن) را بر تو نازل کرده است، بخشی از آن، آیههای محکمات است (و معانی مشخصی و اهداف روشنی دارند، و) آنها اصل و اساس این کتاب هستند، و بخشی از آن، آیههای متشابهات است (معانی روشنی ندارند، و احتمالات مختلفی در آنها میرود) اما کسانی که در دلهایشان کژی است (و گریز از حق) برای فتنهانگیزی و تاویل (نادرست) به دنبال متشابهات میافتند.
بنابر این انواع این پیرویها که بیان گردیدند بطور کلی پیروی نمودن از گامها و خط مشی شیطان است خطمشیهائی که خداوند ما را از پیروی نمودن از آنها جدا منع کرده است، و تنها چیزی که ما را از خطمشی شیطان دور سازد و پیمودن راه حق را تضمین و تثبیت نماید همان تسلیم محض و مطیع شدن بیچون و چرای ما است برای خدا و احکام الهی، آنهم تسلیم به تمام معنی و همه جانبه، آنطوریکه خداوند به مومنان سفارش کرده است: ” یا ایها الذین آمنوا ادخلو فی السلم کافه و لا تتبعوا خطواط الشیطان انه لکم عدو مبین” بقره ۲۰۸ : ای کسانی که ایمان آوردهاید، همگی (اسلام و احکام آن را به تمام و کمال بپذیرید و) به صلح و آشتی در آیید و از گامهای شیطان (و وسوسههای او) پیروی نکنید (و به دنبال او راه نیفتید) بیگمان او دشمن آشکار شما است.