ایمان به معنایی که منظور اسلام است تهذیبکنندۀ زندگی و محافظ و نگهدار حیات است و انسان با آن، به تمدن حقیقی و خیر و خوشی و هدفهای عالی میرسد.
ایمان، فرد و اجتماع را به سعادت میرساند و تاریکی زندگی را به روشنایی تبدیل میکند.
﴿مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَکَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡیِیَنَّهُۥ حَیَوٰهٗ طَیِّبَهٗ﴾ [النحل: ۹۷].
«هرکس از مرد یا زن کار شایسته کند و مؤمن باشد قطعاً او را با زندگی پاکیزهای، حیات حقیقی میبخشیم و مسلماً به آنان بهتر از آنچه انجام میدادند پاداش خواهیم داد».
در سایه این زندگی رضایت بخش، اسباب پیشرفت مادی و معنوی زیاد میشود و انسان با عنایت و کرامت و لطف الهی به بالاترین نقطه بزرگی و کمال میرسد.
﴿ٱللَّهُ وَلِیُّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ یُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْ أَوۡلِیَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ یُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِ﴾ [البقره: ۲۵۷].
«خداوند سرور کسانی است که ایمان آوردهاند، آنان را از تاریکیها به سوی روشنائی میبرد. ولی کسانی که کفر ورزیدند سرورانشان همان عصیانگران طاغوتند که آنان را از روشنایی به سوی تاریکیها میبرند».
﴿وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهَادِ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِیمٖ ۵۴﴾ [الحج: ۵۴].
«و قطعاً خداوند کسانی را که ایمان آورده اند بهسوی راه راست هدایت میکند».
﴿وَٱلَّذِینَ ٱهۡتَدَوۡاْ زَادَهُمۡ هُدٗى وَءَاتَىٰهُمۡ تَقۡوَىٰهُمۡ ١٧﴾ [محمد: ۱۷].
«ولی آنان که به هدایت گراییدند خدا آنان را هرچه بیشتر هدایت بخشید و توفیق پرهیزگاریشان داد».
ایمان و اعتقاد بود که مسلمانان صدر اسلام را از حسد و کینه و کبر و خودخواهی و فسق و فحش و ظلم و جور و ناپاکی، منزه گردانید و از اخلاق رذیله و رفتار و روش پست پاک و خالص نمود. ایمان بود که آنان را دارای همتی عالی و رهبری امت گردانید، از خرافات و استبداد پادشاهان نجاتشان داد. و قدرت و توانایی پاک نمودن زمین الهی را از کفر و فساد و نفاق به ایشان عطا فرمود.
این ایمان بود که فتح و پیروزی و علم و عمل و تمدن را که تشعشع نورش شرق و غرب را گرفته، در چند سال انگشت شمار نصیب ایشان کرد.
دکتر گوستاولوبون([۱]) در کتابش «تکامل ملتها» میگوید:
قدرت و توانایی ملت قیامکننده کارساز نیست، مگر با طی سه دوره:
دورۀ اول: دوره اطاعت و پیروی.
دورۀ دوم: آمادگی کامل.
دورۀ سوم: استقلال و اختصاص.
و این تنها ملت عرب بود که این دورهها را در دورۀ اول جمع کرده و شروع به قیام در مقابل کفر و ضلال کردند. چه بسیار خوب شاعر نابغۀ جعدی گفته است:
بلغنا السماء مجدنا وسناؤنا | وإنا لنرجوا فوق ذلک مظهرا | |
مجد و بزرگواری ما به آسمان رسید | و بهتر از آن ما تمنای مظهر داریم. |
پیامبر بزرگوار اسلام فرمود یا ابا لیلی مظهر چیست؟ گفت، یا رسول الله: مظهر بهشت است. حضرت صلی الله علیه و سلمفرمود: ان شاء الله…!
[۱]– پزشک و جامعهشناس و مورخ فرانسوی (۱۴۸۱ – ۱۳۹۱ م) وی معتقد است که حکمت امروزه، زادۀ علم و دست پروردۀ تجارب طبیعی و ریاضی است. لوبن برای اثبات نظریه خود دایر بر این که روح انسان هم دواست و هم درد، سفرهایی در خاور و هند کرد. مهمترین کتابهایش: انسان و جوامع – تمدن تازیان – قوانین روانشناسی تکامل ملتها – روانشانسی سوسیالیسم و تکامل کنونی جهان – [برگرفته از اعلام فرهنگ معین].