بی‌خبری و عدم آگاهی صحیح از دین

با گذشت زمان هر چه مردم از قرآن و سنت دور شدند، علم کم شد و جهل در میان مردم بیشتر رواج پیدا کرد. و پیامبر صلی الله علیه و سلم در این باره فرمود: «مَنْ یَعِشْ مِنْکُمْ فَسَیَرَى اخْتِلاَفًا کَثِیرًا»^[۱]. «هر کس از شما زنده بماند اختلافات زیادی را می‌‌بیند». و می‌‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لاَ یَقْبِضُ الْعِلْمَ انْتِزَاعًا، یَنْتَزِعُهُ مِنَ الْعِبَادِ، وَلَکِنْ یَقْبِضُ الْعِلْمَ بِقَبْضِ الْعُلَمَاءِ، حَتَّى إِذَا لَمْ یُبْقِ عَالِمًا، اتَّخَذَ النَّاسُ رُءُوسًا جُهَّالاً فَسُئِلُوا، فَأَفْتَوْا بِغَیْرِ عِلْمٍ، فَضَلُّوا وَأَضَلُّوا» «خداوند علم را [از میان مردم] با خارج کردن آن از [سینه‌های] بندگان بر نمی‌دارد، بلکه علم را با گرفتن علما بر می‌دارد، تا جایی که هیچ عالمی باقی نمی‌ماند و مردم جاهلانی را به عنوان روسای خود انتخاب می‌کنند، از آنان سوال می‌‌کنند و آنان بدون علم فتوی می‌دهند،‌ در نتیجه هم خودشان گمراه می‌‌شوند و هم دیگران را به گمراهی می‌کشانند».

مبارزه و مقاومت با بدعتها فقط با علم و جهود علما ممکن است لذا وقتی علم و علما از بین رفتند، زمینه‌ی ظهور و ترویج بدعتها فراهم می‌‌شود و برای مبتدعان فرصت ظهور و اشاعه بدعتشان فراهم می‌‌شود.

[۱]-ابو داود و ترمذی، و ترمذی می‌گوید: حدیث حسن صحیح.