روز جمعه بیست و پنجم ماه ذیالحجه سال سی و پنج هجری اصحاب رسول خدا -صلى الله علیه وسلم- زیر فشار سبأیان و شمشیرهای از نیام کشیده آنها در مسجد نبوی گردهم آمدند، و بالای سر هر یک از اصحاب فردی سبأی مسلح را قرار دادند!؟
حضرت علیبن ابیطالب -رضی الله عنه- به مسجد آمد و بر روی منبر رفت و فرمود:
«ای مردم! تصمیمگیری در مورد انتخاب امیرالمؤمنین حق شماست و هیچکس بدون رأی و انتخاب و بیعت شما حق ندارد، آن مقام را در اختیار بگیرد!»
دیروز پس از توافق در مورد یک موضوع از هم جدا شدیم، اگر میخواهید من آمادهام با من بیعت نمایید وتوافق دیروز را عملی نماییم! اگر به صلاح نمیدانید، هر کس را که خود میخواهید انتخاب کنید! و مطمئن باشید در دل من نسبت به هیچکس هیچ چیز نخواهد بود و همراه با شما با او بیعت خواهم کرد!!»
اصحاب رسول خدا -صلى الله علیه وسلم- گفتند: ما بر سر توافق دیروز خود پابرجاییم و به خلافت و امارت تو رضایت داریم، اکنون دست خود را به ما بده تا با بیعت کنیم:
حضرت علی -رضی الله عنه- خود را برای بیعت مردم آماده نمود، و اصحاب رسول خدا برخاستند و یکی پس از دیگری با او بیعت نمودند!
آن عده از اصحابی که از جریان فتنه خود را کنار کشیده بودند، مانند: سعدبن ابیوقاص، سعیدبن زید، عبدالله بن عمر، اسامهبن زید و محمدبن مسلمه -رضی الله عنهم- همه آمده و با حضرت علی بیعت خلافت نمودند!
بدین ترتیب از طرف اصحاب رسول خدا -صلى الله علیه وسلم- با حضرت علی -رضی الله عنه- بیعت صورت گرفت و هیچکس نبود که با او بیعت نکند و پس از آنان همه مردم مدینه – حتی نیروهای سبأی که مدینه را اشغال کرده بودند – با او بیعت کردند!
بعضی از اصحاب ضمن بیعت خطاب به حضرت علی گفتند بر اساس اجرای کتاب و احکام او بر دور و نزدیک و بزرگان و مستمندان با تو بیعت میکنیم، حضرت علی نیز با این شرط ایشان موافقت فرمود[۱].
خطابهء پس از بیعت
خطابهء پس از بیعت پس از آنکه مردم با حضرت علی -رضی الله عنه- بیعت نمودند، او برخاست و بر روی منبر رفت و فرمود:
«… خداوند عزّوجلّ کتاب هدایتگری را نازل فرموده وهمه خیر و شر را در آن بیان نموده، در پی خیر باشید و از شر دوری کنید! به فرایض خداوند پایبند باشید، در جهت رضایت خداوند آنها را انجام دهید، تا به رفتن شما به بهشت بیانجامد!
خداوند حرامهایی را که ناشناخته نیستند حرام گردانیده، و احترام انسان مسلمان را بر همه حرمتها ترجیح داده و به وسیله «اخلاص و توحید» است که به مسلمانان قوّت و عزّت داده است!
مسلمان کسی است که مسلمانان دیگر از دست و زبان او در امان باشند، و به غیر از آنچه خداوند واجب گردانیده اذیت و آزار هیچ مسلمانی روا نیست.
امور مردم را دریابید! مرگ به سراغ همه انسانها خواهد آمد، مردم پیش روی شمایند و اجل و مرگ، آغوش خود را برایتان باز کرده! بردبار و اهل تسامح باشید، موفق میشوید! و مردم بیشتر در انتظار عاقبت خویش هستند.
ای بندگان خدا! در مورد مردم و میهن از خدا پروا کنید شما در مورد همه چیز حتی پرندگان و چرندگان مسئولیت دارید!
خداوند را فرمانبرداری کنید و از نافرمانی او پرهیز نمایید!
هر گاه خیری را دیدید آن را به دست آورید و هر گاه شری را مشاهده نمودید از آن دوری نمایید!
خداوند متعال میفرماید:
)وَاذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْضِ تَخَافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآوَاکُمْ وَأَیَّدَکُمْ بِنَصْرِهِ وَرَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ( (الأنفال: ۲۶).
«به یاد بیاورید هنگامی را که گروه اندک و ضعیفی (در مکه) بودید، و میترسیدید که دیگران شما را بربایند! ولی خداوند شما را (در سرزمین مدینه) پناه و مأوی داد و یاریتان نمود و نیرو بخشید و از روزیهای پاک شما را بهرهمند گردانید، تا اینکه او را سپاسگذاری کنید».
اصحاب محمدرسول الله