بهترین تحیّت و درود در بین مسلمانان، سلام است
یعنی اینکه تحیّتگوینده بگوید: السّلام علیکم، یا السّلام علیکم ورحمه الله، یا السّلام علیکم ورحمه الله وبرکاته.
و فردی که به وی سلام عرض شده، پاسخ دهد: وعلیکم، یا وعلیکم السّلام، یا وعلیکم السّلام ورحمه الله، یا وعلیکم السّلام ورحمه الله وبرکاته.
نووی میگوید: «مستحب است کسی که شروع به سلام میکند، بگوید: السّلام علیکم ورحمه الله وبرکاته؛ یعنی ضمیر جمع بیاورد هرچند بر یک نفر سلام کند.
جوابدهنده نیز بگوید: وعلیکم السّلام ورحمه الله وبرکاته؛ یعنی “واو” عطف را در “وعلیکم” بیاورد.»[۱]
عمران بن حصین س میگوید: مردی نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: السّلام علیکم. پاسخ سلامش داده شد و نشست. پیامبر ج فرمودند: «عَشْرٌ»؛ «۱۰ تا». فرد دیگری آمد و گفت: السّلام علیکم ورحمه الله. سپس جوابش داده شد و نشست. رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «عِشْرُونَ»؛ «۲۰ تا». نفر سوم آمد و عرض کرد: السّلام علیکم ورحمه الله وبرکاته. پاسخ این فرد نیز داده شد و نشست. پیامبر ج فرمودند: «ثَلَاثُونَ»[۲]؛ «۳۰ تا».
یعنی اینکه با زیادشدن عبارات سلام و تحیّت، پاداش آن نیز افزایش مییابد.
عالمان سخنان بسیاری دربارۀ شیوۀ سلام و پاسخ به آن، آداب سلام، سلامگفتن سواره بر پیاده، سلامگفتن پیاده بر نشسته، سلامگفتن تعداد کم بر افراد بسیار، مستحببودن اعادۀ سلام بر کسی که دیدار با وی تکرار میگردد، مستحببودن سلام برای کسی که وارد خانهاش میشود، سلامگفتن بر کودکان، سلامگفتن کسی که از مجلسی برخیزد یا از همنشینانش جدا شود و سایر احکامی که بیانگر جایگاه سلام در دین اسلام است، آوردهاند.[۳]
[۱]– ریاض الصّالحین، نووی، ص ۲۶۰٫
[۲]– ابوداود، شمارۀ حدیث: ۵۱۹۵؛ سنن ترمذی، شمارۀ حدیث: ۲۶۸۹٫ ترمذی / این روایت را حسن میداند.
[۳]– ریاض الصّالحین، نووی، صص ۲۵۶- ۲۶۴٫