برخی از نواهی اسلام
یکی از بزرگترین محاسن اسلام این است که نواهیاش انسان را از ارتکاب بدی و گرفتارشدن به عاقبت زشتِ افعال ناپسند باز میدارد. برخی از نواهی اسلام، از این قرار است:
- نهی از کفر، فسوق و نافرمانی، گناه و پیروی از تمایلات نفسانی؛
- نهی از تکبّر، کینه، خودپسندی، حسادت و خوشحالشدن به گرفتاری دیگران؛
- نهی از بدگمانی، بدبینی، ناامیدی، بخل، سختگرفتن در دادن نقفه و صدقات، اسراف و ولخرجی؛
- نهی از تنبلی، سستی، ترس، ضعف، بیکاری و بیهودگی، عجله، درشتخویی، بیشرمی، ناشکیبایی، ناتوانی، خشم، سبکسری و ناراحتی به سبب آنچه از دست رفته است؛
- نهی از سرکشی و سنگدلی که باعث میشود انسان سرکش و متکبّر به فریاد مظلوم و بیچاره نرسد؛
- همچنین اسلام از غیبت؛ یعنی یادکردن از برادر مسلمان به گونهای که ناپسند میداند و از سخنچینی؛ یعنی نقل سخن در میان مردم به قصد فساد، منع کرده است؛
- نهی از پُرحرفی بیفایده، افشای راز، مسخرهکردن مردم و تحقیر دیگران؛
- نهی از دشنام و نفرین و ناسزاگویی و بر زبانآوردن سخنان زشت و صدازدن با القاب ناپسند؛
- نهی از نزاع و دشمنی زیاد و شوخی زشتی که منجر به بدی و گستاخی میشود؛
- نهی از سخنان بیهوده و بیربط؛
- نهی از کتمان گواهی دادن و گواهی به دروغ و تهمت به زنان پاکدامن و دشنامدادن مردگان و کتمان علم؛
- نهی از بیخردی، فحّاشی، منّتگذاشتن به سبب صدقه و ناسپاسی کسی که به تو نیکی کرده است؛
- نهی از آبروریزی و نسبتدادن کسی به غیر پدرش، و نیز نهی از خیرخواهینکردن و ترک امر به معروف و نهی از منکر؛
- نهی از ستم، فریب، خیانت، مکر، خلاف وعده و فتنهای که مردم را مضطرب و هراسان نماید؛
- نهی از نافرمانی پدر و مادر، قطع صلۀ رحم، بیتوجّهی به فرزندان و اذیّتکردن همسایه؛
- نهی از جاسوسی و پیگیری خبر به قصد شر و بررسی عیوب مردم؛
- نهی از تشبّه مردان به زنان و بالعکس و نیز نهی از افشاکردن اسرار همسر؛
- نهی از نوشیدن شراب، استعمال موادّ مخدّر و قماری که اموال را در معرض خطر قرار میدهد؛
- نهی از تبلیغ کالا با قسم دروغ و کاستن در کیل و وزن و انفاق مال در موارد ممنوع و حرام؛
- نهی از دزدی، غصب، خواستگاری بر روی خواستگاری برادر مسلمان و خرید بر روی خرید وی؛
- نهی از خیانت یکی از شریکان علیه دیگری و استفادۀ از مال عاریت به صورتی که صاحبش اجازه نداده است، تأخیر در پرداخت مزد کارگر یا ندادن مزدش پس از اینکه کار را تمام کرده است؛
- نهی از پُرخوری مضرّ؛
- نهی از قطع رابطه، کینهورزی و بریدن از یکدیگر. همچنین دین اسلام فرد مسلمان را برحذر داشته از اینکه بیش از ۳ روز با برادر مسلمانش قهر نماید؛
- نهی از تنبیه کسی بدون اجازه و حکم شرعی و نیز نهی از ترساندن مردم بهوسیلۀ سلاح؛
- نهی از زنا، لواط و کشتن افرادی که الله تعالی کشتنشان را ممنوع و حرام گردانیده است؛
- نهی از اینکه قاضی هدیۀ فردی که پیش از قبول منصب قضاوت، به وی هدیه نمیداده است را قبول کند و نیز نهی از پذیرش مهمانی خصوصی؛
- ممنوعبودن پذیرش رشوه از کسی که بر حق باشد یا نباشد و نیز نهی از دادن رشوه از طرف کسی که صاحب حق باشد یا نباشد مگر فرد مستحقّی که مجبور به پرداخت رشوه شود به شرط اینکه حقّ کسی ضایع نگردد؛
- نهی از خوارساختن مظلوم با وجود قدرت بر یاری وی؛
- ممنوعبودن اطّلاع فرد از خانۀ دیگران هرچند از یک سوراخ باشد و نیز نهی از شنیدن سخن گروهی که دوست ندارند سخنشان شنیده شود؛
- نهی از هرآنچه به ساختار و نظم اجتماعی یا جان و فکر و شرف و آبرو ضرر و زیان میرساند.
خلاصهای از اوامر و نواهی اسلام بیان گردید و توضیح و بیان دلایلشان نیاز به نگارش چندین جلد کتاب قطور دارد.[۱]
[۱]– همان، صص ۷۵- ۷۹؛ همان، صص ۴۳- ۴۵٫