برخی از معاملات مباح

۱- بیع تولیه: این است که فروشنده می‌‌گوید این کالا را با قیمتی که خریدم در اختیار تو قرار می‌‌دهم.

۲- بیع مرابحه (فروش با سود): این است که فروشنده کالا را معرفی و قیمتش را تعیین می‌کند و سپس می‌‌گوید این کالا را با سود مثلا پنج هزار تومان می‌‌فروشم.

۳- بیع مواضعه (فروش با ضرر): این است که فروشنده کالا را معرفی و قیمتش را تعیین می‌کند و سپس می‌‌گوید این کالا را مثلا با ضرر دو هزار تومان می‌‌فروشم.

۴- بیع مساومه: این است که کالا را با قیمت مشخصی قیمت‌گذاری می‌‌کنند و سپس با همان قیمت اگر فروشنده راضی باشد، معامله می‌‌کنند.

۵- بیع شرکت: این است که مشتری بعد از قبض کالا می‌‌گوید: تو را در این نصف یا یک چهارم کالا که خریدم شریک گردانیدم.

۶- بیع مبادله: این است که کالا را با کالایی دیگر معامله و عوض می‌‌کنند. مانند: معامله خرما با پارچه.

۷- بیع مزایده: این است که مردم را با صدا زدن یا در اطلاعیه عمومی دعوت به خرید کالایی می‌‌کنند، پس از پیشنهادِ قیمت‌‌های متفاوت به هرکس که به قیمت بیش‌تری بخرد، می‌‌فروشند. معمولا فرد یا شرکتی اقدام به فروش مزایده‌‌ی کالاهای زیادی می‌‌کند. گاهی اموال ورثه‌‌ی خاصی یا اموال فرد مفلسی را به مزایده می‌‌گذارند و گاهی اموال غنیمت و…. به مزایده گذاشته می‌‌شود.

فروش به صورت مزایده جایز است، به شرط این‌که با احکام خرید و فروش در اسلام مانند ایجاب و قبول و…. موافق باشد.

اگر برخی از شرکت کنندگان در مزایده توافق کردند که از مشارکت خودداری کنند تا به صورت مشارکتی کالا را بخرند، جایز است اما اگر همه توافق کردند که شرکت در مزایده را ترک کنند، جایز نیست؛ زیرااین موجب ضرر فروشنده می‌‌شود.

۱- الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَیۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْ﴾ [البقره: ۲۷۵]: «در حالی که الله، داد و ستد را حلال و ربا را حرام نموده است».

۲- جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت می‌کند که شخصی، غلامش را مُدبَّر نمود. (یعنی گفت: پس از مرگ من، تو آزادی). ولی بعداً محتاج شد. رسول الله صلی الله علیه وسلم اعلام کرد که چه کسی این غلام را از من می‌‌خرد؟ نعیم بن عبد الله آن‌‌ را در مقابل مبلغی، خریداری نمود. و پیامبر صلی الله علیه وسلم قیمت او را به مالکش، تحویل داد.^[۱]‌

[۱]. بخاری (ش:۲۱۴۱) و این متن بخاری است و مسلم (ش:۹۹۷).