وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
برای چه نوع بیماری و مرضی می توان از رخصت شرعی استفاده کرد و روزه نبود؟ آیا با هر مرضی می توان روزه نگرفت حتی اگر خفیف باشد؟
الحمدلله
خداوند متعال به مریض و بیمار رخصت داده تا در هنگام مرضش روزه رمضان را نگیرد، چنانکه فرمودند:
{وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ} البقره/۱۸۵٫
یعنی: و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهای دیگری را به جای آن، روزه بگیرد، خداوند، آسانی بر شما را میخواهد، نه سختی بر شما را..
جمهور علمای مذاهب از جمله ائمه اربعه گفته اند که مریض حق ندارد روزه اش را بخورد مگر آنکه بیماریش شدید باشد، و منظور از بیماری شدید یعنی:
بیماری به سبب روزه گرفتن افزایش یابد.
شفای بیمار به سبب روزه گرفتن به تاخیر افتد.
روزه گرفتن موجب مشقت و سختی زیادی بر وی شود، هرچند که بیماریش را افزایش ندهد یا شفایش را به تاخیر نیاندازد.
همچنین علما کسی را که به سبب روزه گرفتن دچار مرض و بیماری می شود را نیز مشمول این حکم و رخصت دانسته اند.
ابن قدامه رحمه الله گفته:
«بیماری که خوردن روزه برایش جایز است؛ بیماری است که مرض شدیدی دارد که با روزه گرفتن شدت می یابد و یا می ترسد که بهبودی او دیر شود.. و (همچنین بر طبق رای) صحیح؛ کسی که می ترسد به سبب روزه گرفتن بیمار شود..».
“المغنی” (۴/۴۰۳).
و زیلعی گفته:
«صحیح آنست؛ کسی که بترسد بخاطر روزه گرفتن مریض شود، او همانند مریض است (یعنی در حکم مریض است)».
” تبیین الحقائق” (۱/۳۳۳).
امام نووی رحمه الله گفته:
«مریضی که توانایی روزه گرفتن ندارد و امید بهبودی در وی می رود لازم نیست روزه بگیرد… و این زمانی است که مشقت و سختی ظاهری بخاطر روزه گرفتن بر وی وارد شود، و مشروط نشده که (این سختی) به جایی برسد که روزه گرفتن ممکن نباشد،
بلکه اصحاب ما (شافعیه) گفته اند: شرط جواز روزه نگرفتن اینست که به سبب روزه به او مشقتی وارد گردد که احتمال آن (مشقت) در وی رود».
“المجموع” (۶/۲۶۱).
و بعضی از علما گفته اند که برای هر مریضی جایز است که روزه نگیرد، هرچند که به سبب روزه گرفتن به وی مشقتی وارد نیاید،
ولی این قول شاذ است و جمهور علما آنرا مرود دانسته اند. چنانکه امام نووی رحمه الله گفته:
« بدون اختلاف نزد ما (شافعیه) مرض ساده ای که بخاطر روزه گرفتن مشقتی بر او وارد نمی شود برایش جایز نیست که روزه اش را بخورد».
المجموع فتاوا (۶/۲۶۱).
شیخ ابن عثیمین رحمه الله می گوید:
«مریضی که با روزه گرفتن متاثر نمی شود، مانند سرماخوردگی خفیف، یا سردرد خفیف، و درد دندان، و همانند آنها؛ برای وی جایز نیست که روزه نگیرد، هرچند که بعضی از علما می گویند: بدلیل آیه ی «وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا »البقره/۱۸۵٫
برای او جایز است که روزه نگیرد، اما ما می گوییم: حکم (این آیه) معلول به علتی است و آن این است که روزه نگرفتن به او سودی برساند (و از سختی وی کاسته شود)، اما اگر (بخاطر بیماری) متاثر نمی شود برای وی جایز نیست روزه اش را بخورد و روزه بر او واجب است».
الشرح الممتع (۶/۳۵۲) .
والله اعلم