برای مسافر گرفتن روزه بهتر است یا نگرفتن آن؟

شخصی به روزه گرفتن روزهای دوشنبه و پنج شنبه و روزه های مستحب پایبند است ایشان در حال مسافرت بهتر است که روزه بگیرد یا بهتر آن است که روزه نگیرد؟

 

 

الحمدلله،

در حدیث آمده است که شخصی به نام حمزه ابن عمرو بسیار روزه می گرفت و زیاد مسافرت می کرد؛ ایشان از رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ پرسید: آیا در اثنای سفر روزه بگیرم؟ پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود:[ إن شِئْتَ فصُمْ، وإن شِئْتَ فأَفْطِرْ] [اگر خواستی روزه بگیر و اگر خواستی روزه را بخور.] بخاری (۱۹۴۳)، و مسلم (۱۱۲۱)

پیامبر اکرمصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ به ایشان اختیار داد و همین اختیار، دلیلی است بر این که اگر مسافر می تواند بدون تحمل مشقّت و سختی روزه بگیرد، مجاز به این کار است روزه اش فرض باشد یا نفل، زیرا سبب جواز خوردن روزه در سفر وجود مشقت و سختی است.

الله تعالی فرموده: [وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ]

«و اگر کسی بیمار یا مسافر باشد( می تواند از رخصت استفاده کند و روزه نگیرد) و چندی از روزهای دیگر را ( به اندازه آن روزها روزه بگیرد) الله تعالی آسایش شما را می خواهد و خواهان زحمت شما نیست.» ( بقره۱۸۵)

در مواردی روزه بودن همراه مشقت و زحمت دارای اجر و ثواب بیشماری است به شرط آن که شخص نیازمند به کمک دیگران نباشد و اگر نتواند امور خود را رسیدگی کند بلکه سربار دیگران می شود در این صورت خوردن روزه برایش افضل است؛ بدلیل گفتار پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : [ذَهَبَ المُفْطِرُونَ الیومَ بالأَجْر] «امروز کسانی که روزه نبودند اجر و ثواب را حاصل نمودند.» بخاری (۲۸۹۰)، و مسلم (۱۱۱۹)

در حدیثی دیگر پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرموده: [لیسَ مِنَ البِرِّ الصیامُ فی السَّفَر] «روزه گرفتن در مسافرت جزو نیکی و عبادت نیست.»

روزه دار مسافر اگر محتاج باشد که رفقایش برای او سایه درست کرده و بر او آب بپاشند و شترش را آب دهند و خوراک و… تهیه کنند بهتر آن است که از روزه گرفتن صرف نظر کند تا مزاحم دیگران نشود؛ اما اگر روزه در روند کارش خلل ایجاد نکند افضل آن است که روزه بگیرد، روزه ی فرضی باشد یا نفلی.

 

فتوا با امضای شیخ ابن جبرین- مورخه ی ۲/۱/۱۴۲۳