سوم – اینکه بدانیم و یقین داشته باشیم که او مالک تمام مخلوقات است و در آنها تصرف مینماید. تنها الله یکتاست که شریک ندارد و تدبیر امور را مینماید. هر مخلوقی چه بزرگ باشد یا کوچک، و در آسمانها و زمین قرار داشته باشد، همهی آنها بندگان نیازمند و مخلوقات محتاج الله هستند. مالک نفع و ضرر و یاری کردن به خویشتن نیستند و مالک مرگ و زندگی و برانگیختن نیز نمیباشند.
الله مالک همهی آنهاست، در حالی که همه به او نیازمند میباشند و او از همه بینیاز است.
الله پاک کسی است که در جهان قدرت تصرف دارد و تمام امور مخلوقاتش را تدبیر مینماید. او در آسمانها و زمین، در آبها و دریاها، در آتش و باد، در جانها و گیاهان، در ستارگان و جمادات، در رؤسا و وزیران، در فقیران و ثروتمندان، در ضعیفان و اقویا و در همه چیز و همه کس تصرف مینماید. او الله یکتاست که شریکی ندارد و همه به صورت دستهجمعی در قبضه و اختیار او قرار دارند و در برابر امر و دستورش خضوع دارند و تسلیم هستند.
الله بلندمرتبه میفرماید: ﴿قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِکَ ٱلۡمُلۡکِ تُؤۡتِی ٱلۡمُلۡکَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡکَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِیَدِکَ ٱلۡخَیۡرُۖ إِنَّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٖ قَدِیرٞ٢۶ تُولِجُ ٱلَّیۡلَ فِی ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِی ٱلَّیۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَیَّ مِنَ ٱلۡمَیِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَیِّتَ مِنَ ٱلۡحَیِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَیۡرِ حِسَابٖ٢٧﴾ [آل عمران: ۲۶-۲۷].
«[ای پیامبر،] بگو: بارالها، ای فرمانروایِ هستی، هر کس را بخواهی حکومت میبخشی و از هر کس بخواهی حکومت را بازپس میگیری؛ و به هر کس بخواهی عزت [و قدرت] میدهی و هر کس را بخواهی خوار میداری. [پروردگارا،] خوبی به دست توست و بیگمان، تو بر هر چیزی توانایی. شب را به روز در مىآورى و روز را به شب در مىآورى [و از طولِ یکی میکاهی و بر دیگری میافزایی] و [موجودِ] زنده را از [مادۀ] بیجان بیرون مىآورى [= رویشِ گیاه از دانه] و [مادۀ] بیجان را از [موجود] زنده خارج مىسازى [= بیرون آمدنِ تخم از پرندگان] و به هر کس بخواهی، بیشمار روزی میدهی».
پس الله در تمام مخلوقاتش با قدرت و حکمت و علم خویش تصرف مینماید هر طور و هر وقتی که بخواهد.
چیزی را به وجود میآورد و با قدرت خویش تأثیر آن را از بین میبرد، بعضی اوقات چشم وجود دارد، ولی نمیبیند، گوش وجود دارد، ولی نمیشنود، زبان موجود است، ولی سخن نمیگوید، دریا وجود دارد، ولی غرق نمیکند، آتش وجود دارد، ولی نمیسوزاند، و الله پاک چنین انجام میدهد برای اینکه او کسی است که در مخلوقات هر طوری که بخواهد تصرف مینماید. هیچ معبود بر حقی به غیر از او وجود ندارد.
او پروردگار یکتا و نیرومند است و بر هر چیزی توانایی و قدرت دارد.
بعضی از قلبها بیشتر از چیزی تأثیر میپذیرند بدون اینکه از پروردگار آن چیز تأثیر گیرند. پس به آن چیز وابسته هستند و از آفرینندهی آن چیز که الله بیعیب و پاک است، غافل میباشند.
بر ما واجب است که با این علم و این نوع نگاه کردن، از مخلوقات به الله که آفریننده و خالق است، برسیم. و از تصویر، متوجه کسی شویم که آفرینندهی تصویر است و هر چیزی را آفریده و به آن صورت بخشیده است. و تنها او را که یکتاست و شریکی ندارد، عبادت کنیم.
الله بلندمرتبه میفرماید: ﴿قُلۡ مَن یَرۡزُقُکُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أَمَّن یَمۡلِکُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَمَن یُخۡرِجُ ٱلۡحَیَّ مِنَ ٱلۡمَیِّتِ وَیُخۡرِجُ ٱلۡمَیِّتَ مِنَ ٱلۡحَیِّ وَمَن یُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۚ فَسَیَقُولُونَ ٱللَّهُۚ فَقُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ٣١ فَذَٰلِکُمُ ٱللَّهُ رَبُّکُمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَاذَا بَعۡدَ ٱلۡحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ٣٢﴾ [یونس: ۳۱-۳۲].
«[ای پیامبر، به مشرکان] بگو: «کیست که از آسمان و زمین به شما روزى مىبخشد؟ یا کیست که بر گوشها و دیدگان حاکم است؟ و کیست که [موجودِ] زنده را از [مادۀ] بیجان بیرون مىآورد و [مادۀ] بیجان مرده را از [موجودِ] زنده خارج مىسازد؟ و کیست که کار [جهان و جهانیان] را تدبیر مىکند؟» خواهند گفت: «الله». پس بگو: «آیا پروا نمىکنید؟» و پس از حقیقت، جز گمراهى چیست؟ پس چگونه [از حق] بازگردانده مىشوید؟».