وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
جواب: الحمد لله و الصلاه و السلام علی رسول الله وعلی آله و صحبه و من والاه ، أما بعد:
اینکه به چه چیزی ضرورت گفته میشود بایستی به تعریفات علماء در این خصوص مراجعه نماییم:
امام الزرکشی رحمه الله در تعریف ضرورت میفرماید: «الضروره، بلوغه حداً، إن لم یتناول الممنوع (أو المحرم) هلک، أو قارب الهلاک. کالمضطر للأکل و اللبس بحیث لو بقی جائعاً أو عریانا لمات أو تلف منه عضو، هذا یبیح تناول المحرم». ( المنثور فی القواعد ۲/ ۳۱۳ – ۳۲۰ ).
یعنی: ضرورت، رسیدن به حدی است که اگر شخصی مرتکب أمر حرام برای رفع آن نگردد، هلاک شده یا نزدیک به هلاک شدن است. مانند کسی که در اضطرار برای خوردن غذا یا پوشیدن لباس است، که اگر گرسنه یا لخت بماند، امکان هلاک شدنش یا تلف شدن عضوی از اعضایش وجود دارد. این حالت، ارتکاب حرام را مباح میگرداند.
و میفرماید: «والحاجه: کالجائع الذی لو لم یجد ما یأکل بم یهلک غیر أنه یکون فی جهد و مشقه و هذا لا یبیح المحرم». ( المنثور فی القواعد ۲/ ۳۱۳ – ۳۲۰ ).
یعنی: حاجت آن است که اگر شخص آن را برآورده نکند، هلاک نمیشود أما در مشقت و سختی به سر میبرد. این أمر، ارتکاب حرام را جایز نمیگرداند.
وامام الشافعی رحمه الله میفرماید: «لیس یحل بالحاجه محرم إلا فی الضرورات». ( الأم: ۳/۲۸ ).
یعنی:هیچ حرامی با حاجت حلال نمیشود مگر در حالت ضرورت.
این است آن ضرورتی که از دیدگاه شرع ، ضرورت شرعی بوده و حرام با وجود آن حلال میگردد.
والله تعالی أعلم. والحمد لله رب العالمین.