ایمان به مرگ

هر کس در مرگ بیندیشد، متوجه می‌گردد که این جامی بسیار بزرگ است که بر هر کس که ایستاده یا در حرکت است، دور می‌زند و بندگان را از زندگی دنیا به بهشت یا دوزخ می‌برد!.
و ای کاش که مرگ فقط محروم گردانیدن و جدایی اجسام و فراموش کردن زیباترین شب‌ها و روزها می‌بود، که در این صورت مرگ مشکل بزرگی بشمار نمی‌آمد، اما مرگ دروازه‌ای است که هر فرد در آن وارد می‌شود و مصیبت بزرگ آن است که پس از مرگ روی می‌دهد:
﴿فِی جَنَّٰتٖ وَنَهَرٖ﴾ [القمر: ۵۴].
«در باغ‌ها و نهرها.»
﴿فِی ضَلَٰلٖ وَسُعُرٍ﴾ [القمر: ۲۴].
«در گمراهی و عذاب».

مقتضای عدالت خداوند این است که اغلب، خاتمه‌ی بنده بر چیزی خواهد بود که بر آن زیسته و زندگی کرده است، پس هر کس در زندگی‌اش به ذکر و نماز و صدقه و روزه اشتغال داشته است، خاتمه‌اش با نیکی‌ها خواهد بود، و هر کس از اعمال خیر، روی برتافته و اعراض نموده است، بیم آن می‌رود که خاتمۀ بدی داشته باشد!

مرگ چیست؟
مرگ یگانه چیزی است که موجودات، اعم از جن، انس و حیوان آن را می‌فهمند و نیازی به تعریف طولانی و شرح و تفصیل ندارد.
بنابراین، تعریف مرگ به طور خلاصه، جدا شدن روح از جسد است.
همچنین روح با مرگ از بین نمی‌رود، بلکه با جدا شدن از جسم، یا در نعمت بسر می‌برد یا مورد عذاب و شکنجه قرار می‌گیرد و گاهی این نعمت و عذاب مخصوص روح می‌شود و گاهی روح و جسد هر دو مورد انعام و اکرام یا عذاب و شکنجه قرار می‌گیرند.
ایمان داشتن به مرگ، متضمن ایمان داشتن به این است که نابودی همه‌ی مخلوقات، امری قطعی و یقینی است و هر نفسی باید طعم مرگ را به چشد.
خداوند متعال می‌فرماید:
﴿کُلُّ شَیۡءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجۡهَهُ﴾ [القصص: ۸۸].
«همه چیز جز دات او فانی و نابود می‌شود.»
و نیز فرموده است:
﴿کُلُّ مَنۡ عَلَیۡهَا فَانٖ* وَیَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّکَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِکۡرَامِ﴾ [الرحمن: ۲۷-۲۶].
«همه‌ی چیزها و همه‌ی کسانی که بر روی زمین هستند، دستخوش فنا می‌گردند. و تنها ذات پروردگار با عظمت و ارجمند تو می‌ماند و بس».
و نیز فرموده است:
﴿کُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَهُ ٱلۡمَوۡتِ﴾ [آل عمران: ۱۸۵].
«هرکسی مزه‌ی مرگ را می‌چشد».
ابن عباس رضی الله عنه می‌گوید رسول خدا ﷺ فرمود:
«خدایا! به عزتت پناه می‌برم که معبودی غیر از تو نیست، تو ذاتی هستی که نمی‌میری و جن و انس می‌میرند». [ رواه بخاری]