اهل سنت و جماعت اهل اعتدال و میانهروی هستند. گرفتار افراط و تفریط یا زیادهروی و کوتاهی نشدهاند. همان گونه که امت اسلامی در میان سایر ملتها میانهرو است، اهل سنت هم از میان سایر فرقهها، دارای اعتدال است.
-(و این «راهِ راست» همان دین خالصِ اسلامی است. راه راست در قرآن موجود است و آن «سنت و جماعت» است؛ سنتِ محض مساوی است با اسلامِ خالص و محض. زیرا صاحبان سُنن و مسانید همانند: امام احمد و ابوداود و ترمذی و دیگران از رسول الله صلی الله علیه وسلم با سندهای متعدد روایت کردهاند که فرموده است: «ستَفترقُ هذِه الأُمّه عَلی ثِنتَینِ وسَبعینَ فِرقَهً کُلُّها فِی النّارِ إلا واحدهٌ، وهِی الجَماعهُ»: «به زودی أمت من به هفتاد و دو گروه تقسیم خواهد شد و جملگی در آتشاند به جز یکی؛ و آن جماعت است». و در روایتی چنین آمده است: « مَنْ کَانَ عَلَى مَا أَنَا عَلَیْهِ الْیَوْمَ وَأَصْحَابِی »: «کسی که بر مثل آنچه من و یارانم بر آنیم، باشد».
پس آن گروه نجات یافته «اهل سنت» هستند و ایشان بهترین و میانهروترین گروه در بین گروهها میباشند؛ چنانکه دین اسلام از دیگر ادیان میانهترین است)[۱].
-(در دیگر «موضوعاتِ سنت» هم میانهروی میکند؛ زیرا آنان به قرآن، سنت و آنچه پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و کسانی که به نیکی از ایشان تبعیّت کردند و بر آن اتفاق نظر دارند، تمسک جستهاند)[۲].
-(آنان در بین امت اسلامی از دیگر گروهها معتدلتر هستند؛ همانگونه که اسلام معتدلترین دین از میان سایر ادیان است؛ چرا که آنان در «باب صفات الله» بین جهمیهی معطّله و مشبّهه که اهل تمثیل هستند، قرار دارند. در باب «افعال الله » هم بین قدریه و جبریّه میباشند. در بابِ «وعید» که به معنای وعدهی به مجازات از جانب الله میباشد، اهل سنت، بین مرجئه و وعیدیه که شاخهای از قدریه است و نیز دیگران، قرار گرفته است، در «بحث ایمان و دین» بین حروریه (خوارج) و معتزله، و مرجئه و جهمیه هستند، در مورد «اصحاب» بین روافض و خوارج میباشند)[۳].
[۱]– مجموع الفتاوی: ج ۳ ص ۳۶۹.
[۲]– همان: ج ۳ ص ۳۷۵.
[۳]– همان: ج ۳ ص ۱۴۱.