اهل سنت و جماعت اهل اعتدال و میانهروی هستند. گرفتار افراط و تفریط یا زیادهروی و کوتاهی نشدهاند. همان گونه که امت اسلامی در میان سایر ملتها میانهرو است، اهل سنت هم از میان سایر فرقهها، دارای اعتدال است.
-(و این «راهِ راست» همان دین خالصِ اسلامی است. راه راست در قرآن موجود است و آن «سنت و جماعت» است؛ سنتِ محض مساوی است با اسلامِ خالص و محض. زیرا صاحبان سُنن و مسانید همانند: امام احمد و ابوداود و ترمذی و دیگران از رسول الله صلی الله علیه وسلم با سندهای متعدد روایت کردهاند که فرموده است: «ستَفترقُ هذِه الأُمّه عَلی ثِنتَینِ وسَبعینَ فِرقَهً کُلُّها فِی النّارِ إلا واحدهٌ، وهِی الجَماعهُ»: «به زودی أمت من به هفتاد و دو گروه تقسیم خواهد شد و جملگی در آتشاند به جز یکی؛ و آن جماعت است». و در روایتی چنین آمده است: « مَنْ کَانَ عَلَى مَا أَنَا عَلَیْهِ الْیَوْمَ وَأَصْحَابِی »: «کسی که بر مثل آنچه من و یارانم بر آنیم، باشد».
پس آن گروه نجات یافته «اهل سنت» هستند و ایشان بهترین و میانهروترین گروه در بین گروهها میباشند؛ چنانکه دین اسلام از دیگر ادیان میانهترین است)[۱].
-(در دیگر «موضوعاتِ سنت» هم میانهروی میکند؛ زیرا آنان به قرآن، سنت و آنچه پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و کسانی که به نیکی از ایشان تبعیّت کردند و بر آن اتفاق نظر دارند، تمسک جستهاند)[۲].
-(آنان در بین امت اسلامی از دیگر گروهها معتدلتر هستند؛ همانگونه که اسلام معتدلترین دین از میان سایر ادیان است؛ چرا که آنان در «باب صفات الله جل جلاله» بین جهمیهی معطّله و مشبّهه که اهل تمثیل هستند، قرار دارند. در باب «افعال الله سبحانه و تعالی » هم بین قدریه و جبریّه میباشند. در بابِ «وعید» که به معنای وعدهی به مجازات از جانب الله میباشد، اهل سنت، بین مرجئه و وعیدیه که شاخهای از قدریه است و نیز دیگران، قرار گرفته است، در «بحث ایمان و دین» بین حروریه (خوارج) و معتزله، و مرجئه و جهمیه هستند، در مورد «اصحاب رضی الله عنهم» بین روافض و خوارج میباشند)[۳].
[۱]– همان: ج ۳ ص ۳۶۹.
[۲]– همان: ج ۳ ص ۳۷۵.
[۳]– همان: ج ۳ ص ۱۴۱.