راز ذکر دعا بعد از حمد و وصف پروردگار متعال ،از آنجایی که ثنا و ستایش از مسئول (پروردگار متعال) تقدیم شد، مناسب بود در پی آن سوال و درخواست مطرح شود، و الله (در حدیث قدسیی) فرموده: نیمی از آن (فاتحه) به من تعلق دارد و نیم دیگر از بنده ام است، و بنده ام هرچه بخواهد به او داده می شود!) و این کاملترین حالت درخواست کننده است که نخست الله را مدح و ستایش کند و سپس حاجت خود و برادران مؤمن خود را مطرح کند، به این ترتیب مشاهده می شود که در ادامه این سوره می گوید: «اهدنا الصراط المستقیم»: (ما را به راه راست هدایت فرما) چون این بهترین روش برآورده شدن حاجت و مؤثرترین راه اجابت است به همین علت پروردگار بندگانش را به این روش که کاملترین روش است ارشاد و راهنمایی می کند…
گاهی سؤال و درخواست بوسیله ی خبردادن از حال سائل و نیازمند است، همانطور که موسی علیه السلام گفت:
{إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ (۲۴)
«پروردگارا! من به هر خیری که برایم بفرستی سخت نیازمندم). «قصص/۲۴»
و گاهی علاوه بر این به بیان وصف مسئول(نیازمند) می پردازد، مانند دعای ذی النون که می گوید:
لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ أَنْتَ سُبْحٰانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ اَلظّٰالِمِینَ ﴿۸۷﴾
(معبود برحقی جز تو نیست، پاک و منزهی، من از ستمکارانم).
گاهی تنها با ستایش مسئول (نیازمند) نیاز خود را بیان می کند مانند قول شاعر:
أأذکر حاجتی أم قد کفانی حیاؤک إن شیمتک الحیاء**
إذا أثنى علیک المرء یوما کفاه من تعرضه الثناء**
👌 آیا حاجتم را بیان کنم، یا برایم کافی است. حیاء و اخلاق شما، چرا که اخلاق شما آراسته به شرم و حیاست آنگاه که روزی تو را فردی ستایش کند تنها بیان ستایش کافی است (ونیاز به ذکر حاجت نیست)…