نفاق دو نوع است:
نوع اول: نفاق اعتقادی همان نفاق اکبر است که مرتکب آن اسلام را بظاهر قبول کرده و کفر رادر خود پنهان میکند، این نوع نفاق انسان را بطور کلی از دایره اسلام خارج میگرداند و کسی که به این نوع نفاق مبتلا باشد در پایین ترین درجات جهنم است، خداوند اهل نفاق اکبر را به تمام صفات شر وصف کرده است، که عبارتند از: کفر و عدم ایمان، به بازی و شوخی گرفتن دین و مسلمانان و مسخره و استهزاکردن آنان، قلباً با دشمنان اسلام همکاری کردن و در دشمنی با اسلام با آنان مشارکت کردن، این دسته از منافقین در هر زمانی وجود دارند، بویژه زمانی که اسلام قدرت پیدا میکند و منافقین آشکارا توانایی مبارزه با اسلام را نداشته باشند، در چنین مواقع به ظاهر ایمان میآورند تا پنهانی و از پشت سر به اسلام و مسلمانان ضربه بزنند، و بتوانند در میان مسلمانان زندگی کنند و خون و مالشان در امان باشد.
منافق در ظاهر به خدا، ملائکه، کتابهای او، پیامبران و روز آخرت ادعای ایمان میکند، اما در باطن نه تنها به موارد مذکور ایمان ندارد بلکه تکذیب هم میکند. منافق ایمان به خدا ندارد.
در حالی که خداوند با کلامی که بر بشر نازل کرده، سخن گفته و او را رسول و فرستاده بهسوی مردم قرار داده، تا به اذن خدا مردم را هدایت میکند، و آنان را از عذاب و عقاب خداوند میترساند. خداوند پرده از نفاق این منافقین برداشت و اسرار و نهان آنان را در قرآن کریم روشن ساخت و نقشههایشان را برای بندگان خود برملا کرد، تا از منافقین و پیروانشان دوری کنند، خداوند گروههای سهگانه مردم را در اول سوره بقره ذکر کرده که این سه گروه مؤمنین، کفار و منافقین هستند.
درباره مؤمنین چهار آیه آورده، درباره کفار دو آیه و درباره منافقین سیزده آیه نازل کرده است. چون منافقین هم تعدادشان زیاد است و هم خطر مبتلاشدن اکثر مردم به نفاق بیشتر است و هم شدت فتنههایشان بر علیه اسلام و مسلمین زیاد است. به تحقیق بلایی که از طرف منافقین به اسلام و مسلمین وارد میشود خیلی سخت و سنگین است، چون خود را به اسلام نسبت داده و ادعای دوستی با اسلام را دارند اما در حقیقت دشمنان اسلاماند، و به هر شکل و صورت با اسلام دشمنی و عداوت میکنند، تا جایی که دشمنیشان آشکار میشود، کارهایشان به حدی فریبکارانه است که جاهل گمان میکند که قصدش اصلاح است در صورتیکه در حقیقت فساد است[۱].
این نفاق شش نوع است [۲]:
-
تکذیب پیامبر صلی الله علیه و سلم
-
تکذیب بعضی از آنچه پیامبر صلی الله علیه و سلم آورده.
-
دشمنی، تنفر و کینه با پیامبر صلی الله علیه و سلم.
-
بغض و کینه به بعضی از آنچه که پیامبر صلی الله علیه و سلم آورده است.
-
شاد و مسرور شدن از شکست دین و پیامبر صلی الله علیه و سلم.
-
بیزاری و ناراحتی از سرافرازی و پیروزی دین و پیامبر صلی الله علیه و سلم.
[۱]– از رساله ابن القیم در بیان صفات منافقین.
[۲]– (مجموعه التوحید النجدیه) (ص / ۹).