انواع مناسک

مناسک حج سه گونه‌‌اند: تمتع، قِران، اِفراد.

۱- حج تمتع: در ماه‌‌های حج احرام عمره بسته می‌‌شود و مناسک عمره را به پایان می‌‌برد. سپس از مکه یا نزدیک آن برای حج احرام می‌‌بندد و تا رمی جمره عقبه در روز عید و تراشیدن سر، در احرام خواهد بود. و بر او قربانی تمتع واجب بوده و کیفیت نیت آن چنین است: «لَبَّیْکَ عُمْرَهً».

۲- حج قِران: برای عمره و حج هردو را باهم احرام می‌‌بندد، یا اینکه ابتدا برای حج احرام می‌‌بندد سپس وارد مناسک عمره می‌‌شود و بر او قربانی قِران واجب است؛ کیفیت نیت آن چنین است؛ «لَبَّیْکَ عُمْرَهً وَحَجًّا».

و برای کسی‌که معذور باشد جایز است از مناسک عمره وارد مناسک حج شود و این قبل از شروع طواف عمره می‌‌باشد. مانند زنی که حیض یا نفاس شود و وقت بر او تنگ باشد و … .

۳- حج اِفراد: فقط برای حج احرام می‌‌بندد و چنین نیت می‌‌کند: «لَبَّیْکَ حَجًّا».

عمل قارِن همچون مفرِد است جز اینکه بر قارِن قربانی واجب است اما بر مفرِد قربانی واجب نیست.

فضیلت حج قِران از اِفراد بیش‌تر است و حج تمتع از هر دوی آن‌ها فضیلت بیش‌تری دارد.

سنت است هر مسلمانی یک بار برای تمتع، یک بار برای قِران و یک بار برای اِفراد، احرام ببندد؛ تا سنت را احیا کند و به هریک از آن‌ها چنانکه مشروع شده عمل کند و بر انجام حج تمتع تداوم داشته باشد؛ زیرا فضیلت تمتع بیش‌تر است.

عَنْ عَائِشَهَ رضی الله عنها قَالَتْ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم فَقَالَ: «مَنْ أَرَادَ مِنْکُمْ أَنْ یُهِلَّ بِحَجٍّ وَعُمْرَهٍ، فَلْیَفْعَلْ، وَمَنْ أَرَادَ أَنْ یُهِلَّ بِحَجٍّ فَلْیُهِلَّ، وَمَنْ أَرَادَ أَنْ یُهِلَّ بِعُمْرَهٍ، فَلْیُهِلَّ» قَالَتْ عَائِشَهُ ل: فَأَهَلَّ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم بِحَجٍّ، وَأَهَلَّ بِهِ نَاسٌ مَعَهُ، وَأَهَلَّ نَاسٌ بِالْعُمْرَهِ وَالْحَجِّ، وَأَهَلَّ نَاسٌ بِعُمْرَهٍ، وَکُنْتُ فِیمَنْ أَهَلَّ بِالْعُمْرَهِ.^[۱]

عایشه رضی الله عنها می‌گوید: همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودیم که فرمود: «هریک از شما نیت احرام حج و عمره داشت، چنین کند و اگر خواست تنها برای حج یا عمره احرام ببندد، باز چنین کند. و هرکس خواست برای عمره احرام ببندد». عایشه رضی الله عنها می‌‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم احرام حج بست و عده‌‌ای از مردم همراه او احرام بستند. عده‌‌ای از مردم هم برای عمره و حج احرام بستند و برخی هم برای عمره احرام بستند. و من در میان کسانی بودم که برای عمره احرام بستند.

[۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۳۱۹ و مسلم حدیث شماره ۱۲۱۱ با لفظ مسلم