وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
نفاق و دورویی در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته تقسیم می‌گردد:
۱- نفاق اعتقادی
این نوع نفاق انسان را از دایره دین بیرون رانده و باعث ماندگاری در آتش سوزان دوزخ و محرومیت از بهشت می‌گردد. این نوع منافقان که به ظاهر مؤمن و در درون کافر و بد خواهند برای اسلام و مسلمانان خطرناک‌تر از کافران اصلی بوده و همواره در فکر گسترش منکرات و متزلزل ساختن صفوف به هم فشرده مؤمنان می‌باشند، ولی غافل از اینکه خداوند توانا پرده از روی شخصیت خیانت‌کارانه‌شان برداشته و آن‌ها را خوار و ذلیل خواهد نمود:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن یَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَبِٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَمَا هُم بِمُؤۡمِنِینَ٨ یُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَمَا یَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا یَشۡعُرُونَ٩ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَهُمُ ٱللَّهُ مَرَضٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمُۢ بِمَا کَانُواْ یَکۡذِبُونَ١٠ البقره: ۸-۱۰
در میان مردم دسته‌ای هستند که می‌گویند: ما به خدا و روز رستاخیز باور داریم. در صورتی که باور ندارند و جزو مؤمنان بشمار نمی‌آیند. اینان به نظرشان خدا و کسانی را گول می‌زنند که ایمان آورده‌اند، در صورتی که جز خود را نمی‌فریبند ولی نمی‌فهمند. در دل‌هایشان بیماری (حسودی و کینه‌توزی با مؤمنان) است و خداوند (نیز با یاری دادن و پیروز گرداندن حق) بیماری ایشان را فزونی می‌بخشد، و عذاب دردناکی (در دنیا و آخرت به سبب دروغگوئی و انکارشان در انتظارشان می‌باشد
این نوع نفاق نیز شش قسم دیگر را در بر می‌گیرد:
۱- تکذیب پیامبر
۲- تکذیب برخی از آنچه پیامبر آورده است
۳- تنفر و انزجار از پیامبر
۴- ابراز تنفر و دشمنی با پاره‌ای از آنچه پیامبر آورده است
۵- ابراز خوشحالی از ضعف و شکست اسلام
۶- بیزاری از حمایت مکتب اسلام
۲- نفاق عملی
این نوع نفاق که عبارت از متصف شدن به برخی از صفات و ویژگی‌های غیر متضاد با اصل ایمان منافقان است، مانند: دروغ گویی، پیمان شکنی، تجاوز در دشمنی، خیانت در امانت و امثال آن‌ها باعث خروج از دایره دین نشده و چنین کسانی همچنان مؤمن به حساب می‌آیند، زیرا گاهی پاره‌ای از صفات نیک و بد در انسان گرد آمده و به حسب کردار و صفاتش پاداش گرفته و مورد حساب و کتاب قرار خواهد گرفت
یاران پیامبر خدا ج از وقوع در منجلاب نفاق بیم داشته و همواره با حذر و احتیاط هر چه تمامتر پیش می‌رفتند، ابن ابی ملیکه می‌گوید: خدمت سی تن از یاران پیامبر بزرگوار ج رسیده‌ام که همه ایشان از گرفتار شدن در دام نفاق بیمناک بودند.