امام عبدالحمید بن بادیس، مبارزه‌ی نرم در برابر اشغال خشن فرانسه

امام بن بادیس به سال ۱۳۰۸ هجری (۱۸۸۹ میلادی) در در شهر «قسنطینه» در الجزایر دیده به جهان گشود و در نوجوانی قرآن را حفظ کرد و از آن تاثیر گرفت و سپس به #تونس سفر کرد و به دانشگاه زیتونه پیوست و از علمای آن از جمله علامه «محمد النخلی قیروانی» و علامه «#محمد_الطاهر_بن_عاشور» علم آموخت.

وی سپس به تونس بازگشت و چندی بعد همراه با موسم حج به سوی مشرق سفر کرد و با علما و مصلحان بسیاری دیدار کرد و از آنان علم آموخت. وی در این سفر از جریان‌های اصلاحی موجود در شرق از جمله حجاز و مصرتاثیر گرفت.

عبدالحمید #بن_بادیس در همین سفر با دیگر مصلح برجسته‌ی الجزایری یعنی شیخ #محمد_بشیر_الابراهیمی نیز دیدار کرد و این آشنایی تا آخر عمری وی ادامه داشت.

بن بادیس پس از بازگشت به #الجزایر با کمک دیگر علمای مبارز این سرزمین به اصلاح وضعیت نابسامان آن دیار پرداخت. دعوت اصلاحی وی تصحیح عقاید و اندیشه و اخلاق مردم را هدف قرار داده بود. وی نقشی پر رنگ در مبارزه با جهل و خرافات و مظاهر شرک در میان مردم الجزایر ایفا نمود.

مجال فعالیت شیخ عبدالحمید بن بادیس گسترده بود و منبر جمعه و دروس مساجد و انتشار مجلات و دعوت جریان‌های سیاسی به اتحاد و همگرایی را شامل می‌شد. #جمعیت_علمای_مسلمان_الجزایر توسط وی و همفکرانش در سال ۱۳۵۱ هجری (۱۹۳۲ میلادی) تاسیس شد و خود به ریاست آن برگزیده شد. این جمعیت نقش فعالی در اصلاح دینی و اجتماعی و مبارزه با عقب ماندگی و شرک و جمود فکری و تقلید کورکورانه و بدعت‌ها ایفا نمود.

روزنامه‌نگاری نیز یکی از عرصه‌ی فعالیت ایشان بود. بن بادیس روزنامه‌ها و مجلات بسیاری را تاسیس نمود که هر یک پس از مدتی توسط اشغالگران فرانسوی تعطیل می‌شد، از جمله: هفته‌نامه‌ی «السنه المحمدیه» و مجله‌ی «الشریعه المطهره» و مجله‌ی «الصراط السوی» و مجله‌ی «البصائر» و همینطور مجله‌ی «الشهاب» که توسط خود وی و مستقل از جمعیت علمای مسلمان منتشر می‌شد.

دیگر وسیله‌ی مهم مبارزه‌ی بن بادیس و یاران وی، تاسیس مدارسی بود که به آموزش زبان عربی و مبادی اسلام و دیگر علوم می‌پرداخت. بر اساس اعلام جمیعت علمای مسلمان الجزایر، در سال ۱۹۵۴ میلادی، در این مدارس که همه‌ی انحای الجزایر را در بر می‌گرفت حدود ۴۰ هزار دانش آموز درس می‌خواندند. هدف این مدارس مقابله با اشغالگران فرانسوی بود که سعی در نابودی زبان عربی و علوم اسلامی و جایگزینی زبان و فرهنگ #فرانسه داشتند.

شیخ عبدالحمید بن بادیس در راه مبارزه با اشغال فرانسه هرگز کوتاه نیامد و تا آخرین روزهای زندگی خود به این شیوه وفادار ماند. فعالیت شیخ بن بادیس و هم‌فکران او باعث شد علی رغم اشغال طولانی مدت و خونین الجزایر توسط فرانسوی‌ها، همه‌ی تلاش آنان در راه ذوب کردن دین و زبان و فرهنگ این سرزمین به شکست انجامد.

شیخ عبدالحمید بن بادیس در تاریخ ۸ ربیع الاول سال ۱۳۵۹ هجری برابر با ۱۶ آوریل ۱۹۴۰ میلادی دیده از جهان فرو بست و در زادگاهش قسنطینه به خاک سپرده شد. رحمه الله و اسکنه فسیح جناته.

مقاله پیشنهادی

امام غزالی و حب‌ جاه

در احیاء العلوم عنوانی به نام «بیان سبب کون الجاه محبوباً بالطبع حتی لا یخلو …