او ابوعبدالله محمد بن اسماعیل بخاری است که در روز جمعه ۱۳ شوال سال ۱۹۴ هجری در بخارا به دنیا آمد. از دهسالگی مشغول فراگیری علوم دینی شد و در بیستسالگی جهت تکمیل معلومات خود به مراکز علمی آن زمان از جمله خراسان و عراق و شام و مصر و… مسافرت کرد و با مشایخ بزرگی همچون ابن معین و امام احمد و اسحاق بن راهویه ملاقات کرد و در محضر آنها تلمذ کرد. او دارای حافظهی بسیار قوی در حفظ احادیث در طول دوران تحصیلش بود، به طوری که از سوی محدثان ملقب به امیرالمؤمنین در حدیث گردید. ایشان دارای تألیفات متعددی در حوزهی حدیث و رجال میباشد که مهمترین آنها همان کتاب مشهورش یعنی صحیح بخاری است. این دانشمند نامدار در سال ۲۵۶ هجری در خرتنگ که یکی از نواحی سمرقند میباشد، دار فانی را وداع گفت.
هرچند در مورد تعداد احادیث گرد آمده در صحیح بخاری اختلاف است، اما ابن حجر عسقلانی میگوید: «با در نظرگرفتن احادیث تکراری، تعداد احادیث به ۷۳۹۷ حدیث میرسد و بدون تکرار تعداد احادیث ۲۶۰۲ حدیث میباشد». اما ابن خلدون میگوید: «با تکرار، ۹۰۰۰ حدیث و بدون تکرار، ۲۷۶۲ حدیث میباشد». اما محمد فؤاد عبدالباقی محقق معاصر معتقد است تعداد احادیث صحیح بخاری با تکرار، ۷۵۶۳ و بدون تکرار، ۲۶۰۷ حدیث است.
این کتاب مشتمل بر احادیث اعتقادی، تاریخی، اخلاقی، فقهی و… میباشد.
شرحهایی بر این کتاب نوشته شده است که میتوان به مشهورترین آنها اشاره کرد:
- الکواکب الدراری، تألیف: شمس الدین محمد بن یوسف کرمانی، متوفای ۷۸۶ هجری.
- فتح الباری، تألیف: ابن حجر عسقلانی، متوفای ۸۵۲ هجری.
- ارشاد الساری، تألیف: احمد بن محمد الشافعی القسطلانی، متوفای ۹۲۳ هجری.