الله متعال میفرماید: ﴿یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَهٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَهٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَهٍ مُخَلَّقَهٍ وَغَیْرِ مُخَلَّقَهٍ لِنُبَیِّنَ لَکُمْ وَنُقِرُّ فِی الْأَرْحَامِ مَا نَشَاءُ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ وَمِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّى وَمِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْلَا یَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیْئًا وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَهً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ۵ ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ یُحْیِی الْمَوْتَى وَأَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ۶ وَأَنَّ السَّاعَهَ آتِیَهٌ لَا رَیْبَ فِیهَا وَأَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ٧﴾ [الحج: ۵-۷]. «ای مردم! اگر از بر انگیخته شدن در شک هستید، پس (به این نکته دقت کنید:) همانا ما شما را از خاک آفریدیم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از مضغه (= پاره گوشتی) شکل یافته و شکل نایافته، تا (قدرت و حکمت خود را) برای شما آشکار سازیم، و هر چه را که بخواهیم تا زمانی معین در رحم (مادران) نگه میداریم، آنگاه شما را به صورت طفل بیرون میآوریم، سپس تا به حد رشد (و بلوغ) خود برسید، و از شما کسی هست که میمیرد، و از شما کسی هست که (آنقدر عمر میکند که) به نهایت فرتوتی (و پیری) باز برده میشود، تا آنکه پس از (آن همه) علم و دانش، چیزی نداند، و (به مثال دیگر توجه کنید:) زمین را خشکیده میبینی، پس هنگامیکه آب (باران) بر آن فرو فرستیم، به حرکت در آید، و رشد کند، و از هر نوع گیاه زیبا (و خرم) برویاند. این به خاطر آن است که (بدانید) الله حق است، و آنکه او مردگان را زنده میکند، و آنکه او بر هر چیز تواناست. و آنکه قیامت آمدنی است، شکی در آن نیست، و آنکه الله (همۀ) کسانیکه در گورها هستند، بر میانگیزد».
الله سبحانه خبر میدهد که او در روزی که هیچ شک و تردیدی در آن نیست مردم را گرد میآورد:
الله متعال میفرماید: ﴿قُلِ اللَّهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ لَا رَیْبَ فِیهِ﴾ [الجاثیه: ۲۶]. «(ای پیامبر) بگو: الله شما را زنده میکند، سپس شما را میمیراند، باز شما را در روز قیامت ـ که تردیدی در آن نیست ـ جمع میکند».
آنگاه برای عرضه در برابر پروردگار سبحانه و حسابرسی بر تمام اعمال کوچک و بزرگی که در دنیا انجام دادهاند نگه داشته میشوند:
الله متعال میفرماید: ﴿فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَهٌ وَاحِدَهٌ١٣ وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُکَّتَا دَکَّهً وَاحِدَهً١۴ فَیَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَهُ١۵ وَانْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَهِیَ یَوْمَئِذٍ وَاهِیَهٌ١۶ وَالْمَلَکُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَیَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمَانِیَهٌ١٧ یَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَى مِنْکُمْ خَافِیَهٌ١٨﴾ [الحاقه: ۱۳-۱۸]. «پس هنگامیکه یک بار در «صور» دمیده شود. و زمین و کوهها از جا کنده شود، پس یکباره درهم کوبیده (و متلاشی) شوند. پس در آن روز واقعۀ (عظیم) قیامت به و قوع میپیوندد. و آسمان شکافته میشود، پس در آن روز سست میگردد (و فرو میریزد). و فرشتگان بر کنارههای آن (= آسمان) قرار میگیرند، و آن روز هشت (فرشته) عرش پروردگارت را بر فرازشان حمل میکنند. در آن روز شما (همگی برای حسابرسی، به پشیگاه الله) عرضه میشوید، و هیچ چیز از (کارهای) شما پنهان نخواهد ماند».
سپس نامههای اعمالشان به دست آنان داده میشود:
الله متعال میفرماید: ﴿وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنْشُورًا١٣ اقْرَأْ کِتَابَکَ کَفَى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا١۴﴾ [الإسراء: ۱۳-۱۴]. «و روز قیامت کتابی برای او بیرون میآوریم که آن را سرگشوده میبینید (که همانا نامهی اعمالش است). (و به او میفرماییم:) کتابت را بخوان، کافی است که امروز خود حساب گر خویش باشی».
پس از آن، در بهشت پر از نعمت، مورد احترام قرار میگیرند یا از نعمت محروم شده و در آتش جهنم شکنجه و عذاب میشوند:
الله متعال میفرماید: ﴿إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِی نَعِیمٍ٢٢ عَلَى الْأَرَائِکِ یَنْظُرُونَ٢٣ تَعْرِفُ فِی وُجُوهِهِمْ نَضْرَهَ النَّعِیمِ٢۴﴾ [المطففین: ۲۲-۲۴]. «همانا نیکوکاران در نعمت (های بهشت) هستند. برتختها (تکیه زده و) مینگرند. خرمی و نشاط نعمت را در چهرههایشان (می بینی و) میشناسی».
﴿وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَاضِرَهٌ٢٢ إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَهٌ٢٣ وَوُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ بَاسِرَهٌ٢۴ تَظُنُّ أَنْ یُفْعَلَ بِهَا فَاقِرَهٌ٢۵﴾ [القیامه: ۲۲-۲۵]. «آن روز چهرههایی تازه (و شاداب) است. بهسوی پروردگارش مینگرد. و در آن روز چهرههایی عبوس (و درهم کشیده) است. یقین دارد که آسیبی کمرشکن به او میرسد».
﴿کَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ١۵ ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُو الْجَحِیمِ١۶﴾ [المطففین:۱۵-۱۶]. «هرگز چنین نیست (که آنها میپندارند) بیگمان آنها در آن روز از (دیدار) پروردگارشان یقیناً محجوب و محرومند. سپس (بعد از حساب) مسلماً وارد دوزخ میشوند».
اللهُ مؤمنان را که در دنیا کار نیک انجام دادند مورد احترام قرار میدهد و وارد بهشت زیبا و نیکو میشوند. الله افزون بر بهشت پرنعمتی که در آن قرار دارند و بهتر از آن را برایشان عطا میفرماید:
الله متعال میفرماید: ﴿لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَى وَزِیَادَهٌ﴾ [یونس: ۲۶]. «برای کسانیکه نیکی کردند، پاداش نیک (= بهشت) است و افزون بر آن (=رؤیت باری تعالی است)».
حسنى، همان جنت است و زیاده، نعمتی بهتر از نعمتهای جنت است، یعنی رؤیت الله که بسیار بلندمرتبه و دارای اسمای نیکویی است.
مؤمنان ایمان و عمل را که صفات پرهیزکاران است به نمایش میگزارند و از این طریق، هدایت و رستگار میشوند:
الله متعال میفرماید: ﴿الم١ ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ٢ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ٣ وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَبِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ۴ أُولَئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ۵﴾ [البقره: ۱-۵]. «الف. لام. میم. این کتابی است که هیچ شکی در آن نیست و مایه هدایت پرهیزگاران است. آن کسانیکه به غیب ایمان میآورند و نماز را بر پا میدارند و از آنچه روزیشان دادهایم انفاق میکنند. و آنان که به آنچه بر تو نازل شده و آنچه (بر پیامبران) پیش از تو نازل شده، ایمان میآورند، و به روز رستاخیز یقین دارند. آنان بر هدایت از جانب پروردگارشانند و آنان رستگارانند».
نخستین صفت پرهیزکاران که الله آن را در کتابش بیان میکند، ایمان به غیب است:
الله متعال میفرماید: ﴿الم١ ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ٢ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ﴾ [البقره: ۱-۳]. «الف. لام. میم. این کتابی است که هیچ شکی در آن نیست و مایه هدایت پرهیزگاران است. آن کسانیکه به غیب ایمان».