اقوال امام مالک رحمه الله در مورد تقلید عوام

امام مالک رحمه الله می‌فرماید: «من انسانی هستم که هم به حق اصابت می‌کنم و هم خطا، پس قول و نظرم را با کتاب و سنت بسنجید. هر آنچه که با کتاب و سنت موافق باشد، آن را بگیرید و به آن عمل کنید و هر آنچه که با کتاب و سنت موافق نباشد، آن را رها کنید و به آن عمل ننماید.»([۱])

آن بزرگوار در هنگام نزدیکی مرگش فرمود: دوست داشتم به خاطر هر مسئله‌ای که با رأی خود، حکم آن را بیان کرده‌ام، تازیانه‌ای به من زده شود؛ زیرا صبر و تحمل تازیانه آن جهان را ندارم.([۲])

و نیز گفته است: «به جز سخن پیامبر  صلی الله علیه و سلم سخن کسی دیگر از انسان‌ها چنین نیست که حتماً پذیرفته شود؛ بلکه می‌توان سخنش را پذیرفت یا ترک کرد.»([۳])

– اقوال امام ابوحنیفه رحمه الله و شاگردش ابویوسف رحمه الله:

امام أعظم أبوحنیفه رحمه الله می‌فرماید: «این رأی و نظر من است، پس هرکس نظری بهتر از نظر من را داشته باشد، آن را قبول می‌کنیم.»([۴])

ابن‌قیم رحمه الله از ابوحنیفه رحمه الله و ابویوسف رحمه الله نقل کرده که آنان می‌گویند: «برای هیچ‌کسی حلال و جایز نیست که از ما تقلید کند و رأی و نظر ما را بپذیرد، مگر زمانی‌که از ادلۀ آن آگاه باشد.»([۵])

همچنین می‌فرماید: «هرگاه سخن من با کتاب خدا و سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم مخالفت داشت، آن را ترک کنید.»([۶])

 

 

([۱])ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ۲۰/۲۱۱٫ / – شوکانی، القول المفید فی ادله الأجتهاد و التقلید، ۴۲٫/- شوکانی، ارشاد الفحول، ۲/۲۴۳ به نقل از ابن حزم.

([۲])شوکانی، ارشاد الفحول، ۲/۴۶۶٫

([۳])ناصرالدین آلبانی، روش نماز پیامبر  صلی الله علیه و سلم، ترجمه عبدالله ریگی احمدی، ص ۱۷٫/- آلبانی آن را به امام احمد نیز نسبت می‌دهد نک: مسائل الإمام أحمد، ۲۷۶٫

([۴]) ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ۲۰/۲۱۱٫

([۵]) شوکانی، القول المفید فی ادله الأجتهاد والتقلید، ص ۸۸٫

([۶])آلبانی، روش نماز پیامبر  صلی الله علیه و سلم، ص ۱۶ به نقل از (الایقاظ ص۱۵۰ و آن را به امام احمد  رحمه الله نیز نسبت داده است.)