اقوال امام شافعی رحمه الله و امام نووی رحمه الله در مورد تقلید عوام

اقوال امام شافعی رحمه الله و امام نووی رحمه الله:

 امام شافعی رحمه الله می‌فرماید: « هرگاه حدیثی صحیح و ثابت شود، قول مرا به دیوار بکوبید و هرگاه برای حکم مسئله‌ای حجت و دلیلی را دیدی، آن قول من است.»([۱])

همچنین بیهقی از ایشان چنین نقل کرده است: هرگاه انسان ثقه و عادلی خبر دیگری را روایت کرد تا اینکه به پیامبر  صلی الله علیه و سلم ختم شد، پس آن خبر، از پیامبر  صلی الله علیه و سلم ثابت شده است و هیچ حدیثی از پیامبر  صلی الله علیه و سلم هرگز رها نمی‌شود مگر حدیثی که حدیث صحیح‌تری با آن مخالف باشد.([۲])

ابن‌قیم رحمه الله در کتاب أعلام الموقعین از امام شافعی چنین نقل می‌کند: هر مسئله‌ای که در آن خبری از رسول خدا  صلی الله علیه و سلم صحیح و ثابت شده است و خلاف گفتۀ من باشد، اعلام می‌کنم که در زمان حیات خود و بعد از مرگم از قول خود رجوع می‌کنم.»([۳])

نیز فرموده‌اند: «هرگاه در کتاب من، موردی خلاف سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم یافتید، سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم را بگیرید و سخن مرا رها کنید.» و در روایتی فرموده: « از آن پیروی نمایند و به سخن کسی دیگر توجه نکنید.»([۴]) ونیز فرموده‌اند: «إذا صح الحدیث فهو مذهبی»([۵]). «هرگاه حدیثی صحیح باشد (و مخاف قول من باشد) آن مذهب من است.»

امام­ نووی رحمه الله می­گوید: آن­چه دلیل اقتضا دارد این است که متابعت مذهبی خاص، بر عامی لازم نیست. بلکه می­تواند از هر مجتهدی که بخواهد استفتا کند، بدون آنکه به دنبال جمع­کردن رخص باشد.([۶])

و نیز اشاره می­کند: ابوالفتح هروی در اصول می­گوید: مذهب عموم اصحاب ما این است که مردم عامی مذهب ندارند. هرگاه مجتهدی بیابد از او تقلید می­کند. ([۷])

 

 

([۱])ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ۲۰/۲۱۱٫

([۲])شوکانی،ارشاد الفحول، ۲/۵۲٫

([۳]) همان، ۲/۵۶٫

([۴])آلبانی، روش نماز پیامبر  صلی الله علیه و سلم، ص ۱۹ به نقل از: ذم‌الکلام (۳/۴۷/۱) و خطیب در (الاحتجاج) ۸/۱۲٫

([۵]) همان، به نقل از( نووی و شعرانی، ۱/۵۷).

([۶]) نووی، روضه الطالبین، ۸/۱۰۱٫

([۷]) همان، ۸/۸۹٫