اقسام نفاق

اول – نفاق اکبر: و آن نفاق اعتقادی است به این که انسان اسلام را آشکار نماید، ولی در باطن کافر باشد. و صاحب آن، کافر است و اگر بدون توبه بمیرد، در پایین‌ترین طبقات جهنم قرار می‌گیرد.

الله بلندمرتبه می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ فِی ٱلدَّرۡکِ ٱلۡأَسۡفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمۡ نَصِیرًا١۴۵ إِلَّا ٱلَّذِینَ تَابُواْ وَأَصۡلَحُواْ وَٱعۡتَصَمُواْ بِٱللَّهِ وَأَخۡلَصُواْ دِینَهُمۡ لِلَّهِ فَأُوْلَٰٓئِکَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِینَۖ وَسَوۡفَ یُؤۡتِ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ أَجۡرًا عَظِیمٗا١۴۶﴾ [النساء: ۱۴۵-۱۴۶].

«همانا منافقان در پایین‌ترین درجاتِ دوزخند و هرگز یاوری برایشان نخواهی یافت. مگر کسانی که توبه کردند و [باطنِ خویش را] اصلاح نمودند و به [کتابِ] الله تمسک جستند و دین خود را برای الله خالص گرداندند؛ که اینان با مؤمنانند و الله به مؤمنان پاداش بزرگی خواهد داد».

دوم – نفاق اصغر: و آن نفاق در اعمال و مانند آن‌ها است، و صاحب آن از دین اسلام خارج نمی‌شود، ولی نافرمان الله و رسولش می‌باشد. و بر او واجب است که توبه نماید، برای این‌که به سوی نفاق اکبر سوق داده نشود.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو ب أَنَّ النَّبِیَّ ج قَالَ: «أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَهٌ مِنْهُنَّ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَهٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى یَدَعَهَا: إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ، وَإِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ».[۱]

عبدالله بن عمرو بن عاص ب از پیامبر ج روایت می‌نماید که فرمود: «چهار خصلت و ویژگی هستند که اگر در یک فرد وجود داشته باشند، آن شخص به طور کامل و خالص منافق خواهد بود، ولی اگر یکی از آن ویژگی‌ها در او باشند، یکی از ویژگی‌های نفاق در او خواهد بود تا زمانی که آن را رها کند؛ در امانت خیانت می‌نماید، و هنگامی‌که سخن بگوید، دروغ می‌گوید، اگر عهد و پیمانی ببندد، آن را می‌شکند و هنگام دعوا، ناسزا می‌گوید و دشنام می‌دهد».

[۱] – متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۳۴ و مسلم حدیث شماره ۵۸ با لفظ بخاری