اقسام شفاعت

دو نوع شفاعت در روز قیامت وجود دارد:

اول: شفاعتی که مخصوص پیامبر صلی الله علیه وسلم است و انواع گوناگونی دارد:

• شفاعت بزرگ رسول صلی الله علیه وسلم در میدان محشر تا اینکه بین آن‌ها قضاوت و داوری شود پس برای آن‌ها شفاعت می‌کنند، و الله متعال بین آن‌ها قضاوت می‌کند و این مقام محمود پیامبر است.
• شفاعت پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد گروهی از امتش که بدون حساب وارد بهشت می‌شوند که هفتاد هزار نفر می‌باشند، هنگامی‌که الله متعال به او می‌فرماید: از امت خویش کسانی را که حساب ندارند از درب سمت راست وارد بهشت کن همان‌طور که قبلا بیان شد.
• شفاعت پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد کسانی‌که نیکی‌ها و بدی‌هایشان برابر است پس برایشان شفاعت می‌نماید تا وارد بهشت شوند.
• شفاعت پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد کسانی جهت بالا بردن درجات و مقام آن‌ها بیش‌تر از آن چیزی که پاداش و جزای اعمالشان است.
• شفاعت پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد عمویش ابوطالب جهت تخفیف عذابش.
• شفاعت پیامبر صلی الله علیه وسلم برای تمام مومنان تا اجازه‌ی دخول بهشت به آن‌ها داده شود.

دوم: شفاعت عمومی برای پیامبر صلی الله علیه وسلم و سایر پیامبران و فرشتگان و مومنان. و آن شفاعت برای مسلمانانی است که مستحق ورود به جهنم هستند تا اینکه وارد آن نشوند، و کسانی‌که داخل شدند از آن خارج شوند.

الله متعال می‌فرماید: ﴿وَکَم مِّن مَّلَکٖ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِی شَفَٰعَتُهُمۡ شَیۡ‍ًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن یَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن یَشَآءُ وَیَرۡضَىٰٓ٢۶﴾ [النجم: ۲۶].

«چه بسیار فرشتگانی که در آسمان‌ها هستند که شفاعتشان به هیچ وجه سودمند نخواهد بود؛ مگر پس از آنکه الله، براى هر کس که بخواهد و راضی باشد، اجازه دهد».

عَنْ أَبِی هُرَیرَهَ س عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «لِکُلِّ نَبِیٍّ دَعْوَهٌ مُسْتَجَابَهٌ فَتَعَجَّلَ کُلُّ نَبِیٍّ دَعْوَتَهُ وَإِنِّی اخْتَبَأْتُ دَعْوَتِی شَفَاعَهً لِأُمَّتِی یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَهِیَ نَائِلَهٌ إِنْ شَاءَ اللَّهُ مَنْ مَاتَ مِنْ أُمَّتِی لَا یُشْرِکُ بِاللَّهِ شَیْئًا»^[۱].

ابوهریره س می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «برای هر پیامبری دعای مستجابی وجود دارد که همه پیامبران درخواست خود را کرده‌اند و من آن را برای درخواست شفاعت امتم در روز قیامت نگه داشته‌ام و ان‌شاءالله به هرکس از امت من که چیزی با الله شریک قرار نداده باشد عطا می‌شود».

عَنْ أَبِی الدَّرْدَاء س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «یُشَفَّعُ الشَّهِیدُ فِی سَبْعِینَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ»^[۲].

ابودرداء س از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می‌نمایند که فرمود: «شفاعت شهید در مورد هفتاد نفر از خانواده‌اش پذیرفته می‌شود».

[۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۶۳۰۴ و مسلم حدیث شماره ۱۹۹ با لفظ مسلم

[۲]– صحیح؛ ابوداود حدیث شماره ۲۵۲۲