از دیدگاه امام ابوحنیفه- رحمه الله- تمامی مساجدی که دارای امام و مؤذن مشخصی هستند و در آنها نمازهای پنجگانه اقامه میشود محل اعتکافاند. البته زنان در جایگاههای ویژهای که در منازل خود برای ادای نماز تعیین نمودهاند معتکف شوند.
اعتکاف و نعمت شب قدر
یکی از برکات و فضایلی که نصیب شخص معتکف میشود این است که احتمال این که شب قدر را، که طبق اکثر روایتها در دهه اخیر رمضان قرار دارد، درک کند بسیار زیاد بلکه تا حد یقین است که دریافتن شب قدر آنهم در حالت اعتکاف به نوبه خودش نعمتی بس بزرگ و قابل قدر بلکه قابل رشک است.
در صحیحین از حضرت ابوهریره رضیاللهعنه منقول است که رسول اکرم صلیاللهعلیهوسلم فرمود: هر کس در شب قدر به عبادت مشغول باشد تمام گناهان گذشته وی معاف میشوند.
حضرت عبدالله بن عباس رضیاللهعنهما از رسول اکرم صلیاللهعلیهوسلم روایت میکند که ایشان فرمودند: تمام فرشتگانی که در سدرهالمنتهی اسکان یافتاند، در شب قدر همراه با جبرئیل امین به دنیا فرود میآیند و هیچ مرد و زن مومنی نیست مگر اینکه فرشتگان به آنها سلام میکنند، غیر از کسی که شراب بنوشد یا گوشت خوک بخورد. (به نقل از معارفالقرآن)
خلاصه اینکه اعتکاف چنان نعمت و عمل مبارکی است که اگر نصیب هر انسان مسلمانی بشود او را باید یکی از افراد صاحب توفیق و کسی که مورد رحمت و توجه خاص الهی قرار گرفته است دانست.
امام زهری- رحمه الله- در مورد اعتکاف و شخص معتکف میفرماید: «از کار مردم در تعجب هستم که چگونه اعتکاف را ترک کردهاند در حالی که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم تا زمانی که در قید حیات بودند اعتکاف را ترک نفرمودند. اعتکاف سبب فراغت قلب از دنیا و سپردن آن به خداوند متعال و پناه بردن به دژی محکم و لازم گرفتن خانه خداست».
عطاء- رحمه الله- میفرماید: «معتکف بسان شخص حاجتمندی است که به دربار پادشاه رفته و دربار او را لازم میگیرد و میگوید تا حاجتم را برآورده نکنی دربار تو را رها نخواهم کرد. معتکف نیز در خانه خدا مینشیند و از او تعالی بخشش و مغفرت گناهان خود را طلب مینماید و با زبان حال و قال به طورعاجزانه میگوید: بارالها! من در خانه تو آمدهام و خواسته و مطالباتی دارم و تا زمانیکه حاجت و خواستههایم را برآورده ننمایی از مسجد که خانه منتسب به ذات تو است بیرون نخواهم رفت.»
لذا با وجود همه این فضایل که در مورد اعتکاف در روایت و احادیث و نیز گفتار بزرگان آمده است خوشنصیب است آن انسانی که در ماه رمضان که خودش ماه نور و برکت است به این عبادت ویژه (اعتکاف) مشغول باشد. امید است که خداوند متعال ما را به این نعمت معنوی توفیق عمل عنایت بفرماید و از برکات ماه رمضان و انوارات شب قدر محروم نگردند