اعتراض به روزه داری که از روی فراموشی بخورد

حکم کسی که در رمضان به فراموشی بخورد یا بیاشامد چیست؟ آیا واجب است او را یادآوری کنند؟

 

الحمدلله،

روزه داری که از روی فراموشی بخورد یا بیاشامد روزه‌اش درست است. ولی هرگاه یادش آمد خوردن و آشامیدن را قطع کند و اگر لقمه ای غذا یا جرعه‌ای آب در دهان دارد، آن را بیرون کند. دلیل صحت آن حدیثی است به روایت ابوهریره رضی الله عنه است که رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود:[ مَنْ نَسِیَ وَهُوَ صَائِمٌ فَأَکَلَ أَوْ شَرِبَ فَلْیُتِمَّ صَوْمَهُ؛ فَإِنَّمَا أَطْعَمَهُ اللَّهُ وَسَقَاهُ] بخاری(۱۹۳۳) ـ مسلم(۱۱۵۵)

(روزه داری که به فراموشی خورد یا نوشید. روزه‌اش را ادامه دهد. زیرا الله او را خورانده و نوشانده است).

شخص روزه دار در قبال فراموشی بازخواست نمی‌شود.

الله تعالی می‌فرماید: [رَبَّنَا لا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا]

(پروردگار! اگر ما فراموش کردیم یا خطا نمودیم، ما را مؤاخذه نکن!) «بقره/۲۸۶»

و الله در جواب فرمود:[قَدْ فَعَلْتُ ] (اجابت کردم). مسلم (۱۲۶)

ولی اگر کسی روزه دار را در این حال دید باید یاد آوری کند. زیرا این از مضامین تغییر منکر است و رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ می‌فرماید:[ مَنْ رَأَی مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ، بِیَدِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ؛ وَذَلِکَ أَضْعَفُ الْإِیمَانِ] (هرکس از شما کار ناپسندی را مشاهده کرد آن را با دستش تغییرش دهد، اگر نتوانست با زبانش، اگر نتوانست با قلبش، و این ضعیف‌ترین درجه ی ایمان است). مسلم (۴۹)

بدون شک خوردن و نوشیدن روزه دار کار ناپسندی است؛ ولی در حالت فراموشی بخشیده شده است و بر کسی که این را مشاهده می‌کند هیج عذری در صورت یادآوری نکردن باقی نمی‌ماند. (یعنی باید او را یادآوری کند و تذکر دهد تا روزه را نخورد).

 

شیخ ابن عثیمین ـ کتاب‌الدعوه (۴) (۱/۱۶۳-۱۶۴)