اصول گناهان
تقسیمات مفیدی وجود دارد که از طریق آنها، اصول و فروع گناهان دانسته میشود.
ابن قیّم میگوید: «از آنجا که گناهان از لحاظ درجه و مفاسد متفاوتند، عقوبت و پیامدشان نیز در دنیا و آخرت متفاوت است.
ما -با یاری و توفیق الهی- مبحثی مختصر و جامع را در این زمینه بیان میکنیم:
اصل گناهان بر دو قسم است: ترک دستور و انجام عمل ممنوع. الله متعال والدین جنّ و انس را با همین دو، مورد آزمایش قرار داد.
هر دو نوع فوق از لحاظ محلّ خود، به گناه ظاهر و آشکار بر اعضا و گناه باطن و پنهان در دل تقسیم میشود.
و از نظر متعلَّق تقسیم به حقّ الله و حقّ مخلوق میگردد. اگرچه حقّ مخلوق مشتمل بر حقّ الله است، امّا از این جهت حقّ مخلوق نامیده شده که به درخواست آنان لازم میگردد و با گذشتشان ساقط میشود.»[۱]
وی گناهان را به صورتی دیگر هم تقسیمبندی نموده و میگوید:
«این گناهان بر ۴ نوع ملکی، شیطانی، سبعی [درندگی] و بهیمی [حیوانی] بوده و خارج از این ۴ قسم نیست.»[۲]
در ادامه، توضیح مختصری دربارۀ اصول گناهان داده میشود.
[۱]– الجواب الکافی، ابن قیّم، ص ۳۰۳٫
[۲]– همان.