وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
اصطلاحات شیخ دسوقی[۱] در حاشیه‌اش بر«شرح کبیر» شیخ احمد الدردیر[۲]
- «بن»: مراد «علامه شیخ محمد بن حسن بنانی ابوعبدالله» (متوفی ۱۱۹۴ه) می‌باشد.[۳]
- «طفی»: مراد «علامه شیخ مصطفی بن عبدالله الرماصی ابوالخیرات»(متوفی ۱۱۳۶ه) می‌باشد. وی دارای حاشیه‌ای بر «شرح التتائی علی مختصر خلیل» است.[۴]
- «ح»: مراد شیخ محمد بن محمد حطاب ابوعبدالله (متوفی ۹۵۴ه) می‌باشد. وی یکی از فقهای مالکی و بزرگان تصوف و عرفان به شمار می‌آید. زادگاه و اصل وی از مغرب می‌باشد ولی در مکه‌ی مکرمه به شهرت و آوازه رسید. وی دارای کتب مفید و ارزنده‌ای نیز در عرصه‌ی علم و دانش می‌باشد.[۵]
- «شیخنا»: مراد «علامه ابوالحسن علی بن احمد صعیدی عدوی مالکی» (متوفی ۱۱۸۹ه) می‌باشد. وی استاد «شیخ امیر»، «شیخ دردیر» و «شیخ دسوقی» و دیگران بود و از تألیفات و تصنیفاتی نیز برخوردار است که بیانگر فضل و بزرگی وی، در عرصه‌ی علم دانش و تألیف و نگارش می‌باشد.[۶]
- «عبق»: مراد شیخ عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی مالکی (متوفی ۱۰۹۹ه) می‌باشد. از تالیفات وی می‌توان به شرحی که بر «مختصرخلیل» نوشته است، اشاره کرد[۷] و برخی از علما نیز در کتاب‌هایشان با علامت «ز» به شیخ عبدالباقی اشاره می‌کنند.
- «شب»: مراد شیخ ابراهیم بن مرعی بن عطیه الشبراخیتی (متوفی ۱۱۰۶ه) می‌باشد. ایشان یکی از بزرگان و پیشگامان پیشتازِ مذهب مالکی، در مصر به شمار می‌آیند که در سال ۱۱۰۶ه در رود نیل غرق و جان به جان‌آفرین تسلیم نمودند. از تألیفات وی می‌توان به «شرح مختصر خلیل» و «الفتوحات الوهبیه شرح اربعین نووی» اشاره کرد.[۸]
- «خش»: مراد علامه شیخ محمد بن عبدالله خرشی (متوفی ۱۱۰۱ه) می‌باشد. وی جزء نخستین کسانی است که به مقام «شیخ ازهر» نائل آمد.
«خَرشی» (به فتح خاء)، منسوب به شهری در منطقه «بحیره» با عنوان «ابو خَراش» است.[۹]
- «مج»: مراد کتاب «المجموع»، اثر: «خاتمه المحققین، شیخ محمد بن احمد امیر» (متوفی ۱۲۳۲ه) می‌باشد. و به این کتاب «مختصر الامیر» نیز می‌گویند.[۱۰]
- «تت»: مراد «شیخ التتائی ابوالحسن جمال‌الدین یوسف بن مروان، فقیه و محدث» می‌باشد. وی به سال ۸۴۶ه چشم به جهان گشود.[۱۱]
[۱]– وی «شیخ محمد بن احمد بن عرفه الدسوقی الازهری» می‌باشد. ایشان در شهر «دسوق» زاده و درسال ۱۲۳۰ه درگذشت. و از تألیفاتی نیز برخوردار است که مورد قبول همه واقع شده است. «شجره النور الزکیه» (۱-۳۶۱)
[۲]– وی «شیخ احمد بن محمد بن احمد عدوی مالکی خلوتی، مشهور به «دردیر» می‌باشد. در سال ۱۱۲۷ه متولد و در سال ۱۲۰۱ درگذشت. و از تألیفات و تصنیفات گرانسنگ و وزینی نیز برخوردار است. شجره النور الزکیه (۱/۳۵۹)
[۳]– الاعلام (۶/۹۱)
[۴]– شجره النور الزکیه (۱/۳۳۴)
[۵]– الاعلام (۷/۵۸)
[۶]– شجره النور الزکیه (۱/۳۴۲) و «الاعلام» (۴/۳۶۰)
[۷]– همان (۱/۳۰۴)
[۸]– الاعلام (۱/۷۳) وشجره النورالزکیه (۱/۲۱۷)
[۹]– همان (۱/۲۴۰)
[۱۰]– شجره النور الزکیه (۱/۷۱)
[۱۱]– همان (۱/۳۷۳)