اشتباهات روزه داران

۱ـ برخی از مسلمانان متأسفانه به جای استقبال از این ماه مبارک با ذکر و سپاس خداوند به خاطر توفیق قرار گرفتن در این ماه با لهو و لعب و موسیقی به استقبال آن می روند، این در حالیست که پیامبر اسلام با این جمله: ” بار الها این ماه را ماه امنیت، سلامتی و اسلام برایمان قرار بده. پروردگار من و تو الله است، ای هلال رشد و برکت”(به روایت ترمذی و گفته است که حدیث حسن است)، به استقبال این ماه مبارک می رفتند.
۲ـ ناآگاهی برخی از مسلمانان نسبت به فضیلت ماه رمضان.
آنها مانند سایر ماه های سال به استقبال این ماه مبارک می روند در حالی که با توجه به حدیث رسول اکرم صلى الله علیه و سلم این امر اشتباه است. ایشان می فرماید:”هنگامی که رمضان فرا می رسد درهای بهشت گشوده و درهای جهنم بسته و شیطان نیز محکم بسته شده است”،  در روایت دیگری آمده است که “شیطان در بند و زنجیر است” (به روایت بخاری و مسلم).
۳ـ یکی دیگر از اشتباهات برخی از مردم این است که با وجود آگاهی از اینکه آن شب اولین شب ماه رمضان است نماز تراویح را نمی خوانند. این کار اشتباه است چون به محضی که هلال ماه رویت شد مسلمان وارد اولین شب ماه رمضان شده و سنت است که نماز تراویح را به جماعت در مسجد بخواند.
۴ـ غفلت برخی از مردم نسبت به دعا کردن به هنگام اعلام حلول ماه مبارک رمضان یا هنگام رویت هلال ماه. سنت است هنگامی که ثابت شد که ماه مبارک آغاز شده و هلال این ماه رویه گردیده است باید این حدیث رسول الله صلى الله علیه و سلم را که به هنگام رویت هلال ماه فرموده بود، تکرار کنند:” بار الها این ماه را ماه مبارک و ایمان و سلامت و اسلام قرار بده پروردگار من و تو الله است” (صحیح سنن ترمذی).
۵ـ از جمله اشتباهات برخی از مردم این است که شب بدون نیت برای روزه می خوابند. هنگام که روزه دار آگاهی یافتکه وارد ماه رمضان شده است بر او واجب است که شب به نیت روزه بخوابد. از پیامبر اسلام صلى الله علیه و سلم روایت شده است که فرمود:”هر کس شب رمضان با نیت نخوابد آن روز روزه ندارد”{به روایت نسائی).
ایشان همچنین می فرماید:”هر کس شب رمضان و پیش از سپیده دم نیت نکند روزه دار نیست”(به روایت دراقطنی و بیهقی و البانی آن را صحیح دانسته است).
۶ـ یکی دیگر از اشتباهات برخی از روزه داران بر زبان آوردن نیت است. این کار آنها اشتباه است چون همین که به نیت روزه شب بخوابد کفایت می کند. شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می گوید:”به اجماع علمای اسلامی بر زبان آوردن نیت واجب نیست، عموم مسلمانان با نیت روزه می گیرند و روزه آنها صحیح است”(الفتاوی ج ۲۵ ص ۲۷۵).
۷ـ عدم امساک از خوردن و آشامیدن پس از آگاهی از حلول ماه رمضان . مثلاً فردی مسافر یا خوابیده است یا به دلایلی در ابتدا متوجه نشده است که ماه رمضان فرا رسیده است، این اشتباهی بوده که از او سر زیده است و بهتر است که هر وقت متوجه شد که ماه مبارک آغاز شده است باید بقیه روز از خوردن و آشامیدن خودداری کند. از سلمه بن الأکوع (رضى الله عنه) روایت شده است که گفت: “پیامبر مردی را فرستاد تا در روز عاشورا اعلام کند: “هر کس در حال خوردن از خوردن دست بکشد و روزه بگیرد و هر کس نمی خورد دیگر نخورد”. ( به روایت بخاری و مسلم).
۸ـ ناآگاهی برخی از مردم نسبت به مفطرات و مبطلات روزه. برخی به ویژه در ابتدای ماه رمضان اعمالی انجام می دهند که روزه را باطل می کند که این اشتباه بزرگی است. بر روزه دار واجب است که پیش از رمضان نسبت به مفطرات روزه آگاه شود تا به آن ها دست نزند.
۹ـ به تأخیر انداختن نماز های ظهر و عصر از سوی برخی از روزه داران به سبب غلبه خواب بر آنها که این از بزرگ ترین اشتباهات محسوب می شود. الله تعالی می فرماید:{وای به حال نمازگزاران، همان کسانی که نماز خود را به دست فراموشی می سپارند}. برخی از علما گفته اند: آنها کسانی هستند که آن را به تأخیر می اندازند. در صحیح از ابن مسعود روایت شده است که از رسول الله صلى الله علیه و سلم سئوال کرد:” کدام نماز ارزش بیشتری دارد ایشان فرمودند:خواندن نماز در وقت خودش” و در روایت دیگرآمده است :”در اول وقت آن”.
۱۰ـ به تأخیر انداختن افطار تا پس از پایان اذان به منظور رعایت احتیاط. این اقدام اشتباه است. روزه دار هر وقت صدای اذان را شنید باید افطار کند. هر کس آن را به تأخیر بیندازد در کاری که از خواسته نشده است مبالغه کرده است.
۱۱ـ مشغول شدن برخی از روزه داران به خوردن افطار و عدم پیگیری اذان مغرب نیز اشتباه است. سنت است که روزه دار یا غیر روزه دار هنگامی که مؤذن اذان می گوید کلمات اذان را تکرار کند . از ابی سعید خدری (رضى الله عنه) روایت شده است که رسول الله صلى الله علیه و سلم فرمود:” هنگامی صدای اذان را شنیدید مانند مؤذن اذان را تکرار کنید”(متفق علیه). تکرار اذان را باید در حال خوردن افطار هم ادامه داد و نباید به خاطر اینکه از خوردن به هنگام پیگیری اذان نهی نشده ایم تکرار اذان را متوقف کنیم. البته الله تعالی آگاه تر است.
۱۲ـ تعجیل در افطار. سنت است که روزه دار در افطار کردن عجله کند و به محض اینکه مطمئن شد که زمان افطار فرا رسیده است، خوردن افطار را آغاز کند. سهل بن سعد الساعدی (رضى الله عنه) از رسول روایت کرده است که فرمود:” همچنان مردمانی که در افطار کردن تعجیل می کنند از بهترین ها هستند”(متفق علیه). از انس (رضى الله عنه) روایت شده است که رسول الله صلى الله علیه و سلم فرمود:”در افطار کردن عجله کنید و خوردن سحری را به تأخیر بیندازید”(کتاب صحیح جامع صغیر).
۱۳ـ غفلت برخی از روزه داران نسبت به دعا کردن به هنگام افطار کردن. سنت است که روزه دار به هنگام افطار کردن دعا کند که فضیلت زیادی در آن نهفته است و روزه دار از جمله کسانی است که دعای او رد نمی شود. از انس بن مالک رضى الله عنه روایت شده است که رسول الله صلى الله علیه و سلم فرمود:” دعای سه شخص رد نمی شود: دعای پدر و مادر، دعای روزه دار و دعای مسافر”(احمد آن را روایت کرده و البانی آن را صحیح دانسته است). از جمله دعاهای صحیح در این باره این دعای رسول الله صلى الله علیه و سلم به هنگام افطار است که ایشان می فرمود:”ذهب الظمأ و ابتلت العروق و ثبت الأجر ان شاء الله” (صحیح سنن ابی داوود). {تشنگی برطرف شد و رگ ها سیراب شدند و اجر به خواست خداوند نوشته شد}.
از جمله اشتباهات روزه داران غفلت برخی از آنها از دعا کردن پس از افطار است.
سنت است که هر کس می خورد یا می آشامد پس از غذا دعا کند و الله تعالی را به خاطره روزه هایش سپاسگزاری کند و بگوید:” اللهم بارک لنا فیه و اطعمنا خیرا منه”. {صحیح سنن ترمذی} (بارالها در آن برایمان برکت قرار بده و با بهتر از آن ما را روزی بده). یا بگوید:” الحمد لله حمدا کثیرا مبارکا فیه غیر مودع و لا مستغنی عنه ربنا”(صحیح سنن ترمذی). یا بگوید:”(الحمد لله الذی اطعمنی هذا و رزقنیه من غیر حول منی و لا قوه”(صحیح سنن ترمذی).
۱۴ـ غفلت برخی از روزه داران از دعا کردن در حق کسانی که به آنها افطار می دهند. سنت است وقتی روزدار نزد کسی افطار کرد برای او دعا کند کما اینکه رسول الله صلى الله علیه و سلم در حق قومی که ایشان را افطار داده بودند دعا کرده بود. پس بگوید ۱ـ :”افطر عندکم الصائمون و اکل طعامکم الابرار و تنزلت علیکم الملائکه”(صحیح جامع الصغیر).
یا بگوید:۲ـ “اللهم بارک لهم فیما رزقتهم و اغفر لهم و ارحمهم”(به روایت مسلم)، ۳ـ یا بگوید:”اللهم اطعم من اطعمنی و اسقی من سقانی”(به روایت مسلم).
۱۵ـ از جمله اشتباهات برخی از روزه داران قضا دادن نماز عشاء و نخواندن آن با جماعت اول به منظور خواندن آن با امام مشخص که عادت دارد هر شب نماز تراویح را هر شب به خاطر صدای خوشش با او بخواند. این اقدام از جمله فریب مسلمان از سوی شیطان است. که شیطان او را از ادای واجب باز می دارد و به سوی ادای سنت سوق می دهد.
۱۶ـ فهم اشتباه برخی از مردم درباره نماز تراویح بانوان اینکه برای او لازم نیست. حضور بانوان در مسجد صحیح و اسلامی است کما اینکه در روایتی از ابوذر رضى الله عنه آمده است که گفت:” پیامبر در شب سوم ماه رمضان اهل خانواده، زنان و مردم را جمع کرد و برای ما نماز خواندـ (آنقدر آن را طول داد) حتی ترسیدم که آب دادن به درخت های خرما را از دست بدهم”.{قیام اللیل مروزی }.
۱۷ـ عجله کردن در سحری خوردن و به تأخیر انداختن افطار یا خودداری از خوردن سحری یا اکتفا کردن به خوردن در نیمه شب همگی مخالف سنت رسول الله صلى الله علیه و سلم است. مستحب است که روزه دار پیش از طلوع سپیده دم سحری بخورد. چرا که پیامبر صلى الله علیه و سلم فرموده است:” سه خصلت از اخلاق پیامبران است: عجله کردن در افطاری، به تأخیر انداختن سحری و قرار دادن دست راست بر روی دست چپ به هنگام خواندن نماز”{به روایت طبرانی}.
۱۸ـ عادت ندادن کودکان به گرفتن روزه به خاطر سن کم آنها.
مستحب است که بچه ها را پیش از رسیدن به سن بلوغ به گرفتن روزه عادت دهیم و آنها را به این کار امر کنیم تا برایشان تمرینی باشد به ویژه که اگر توان آن را داشته باشند. ربیع بنت معوذ می گوید:”کودکانمان را بر گرفتن روزه عادت می دادیم و برایشان عروسک هایی از پنبه ساخته بودیم که هر وقت برای غذا گریه می کردند آن عروسک ها را در اختیارشان قرار می دادیم تا اینکه زمان افطار این کار را ادامه می دادیم”{متفق علیه}.
۱۹ـ اصرار برخی از بیماران در زمینه گرفتن روزه با وجود تحمل سختی و مشقت.این کار اشتباهی است چون الله سبحان حرج و سختی را از مردم برداشته است و به بیمار اجازه داده است که روزه اش را بخورد و بعدا قضای آن را بگیرد. الله تعالی می فرماید:{ پس هر کس از شما فرا رسیدن این ماه را دریابد باید آن روزه را بگیرد و اگر کسی بیمار یا مسافر باشد می تواند چندی از روزهای دیگر را ( به اندازه آن روزها روزه بدارد)}.(بقره:۱۸۵)
۲۰ـ از جمله اشتباهات برخی از روزه داران خودداری از مسواک زدن در روزهای ماه رمضان. آنها گمان می کنند که استفاده از مسواک روزه آنها را باطل می کند که این کار اشتباه است. رسول اکرم صلى الله علیه و سلم فرمود:” اگر برای امتم دشوار نبود به آنها امر می کردم که به هنگام هر نماز مسواک بزنند”. {متفق علیه}. بخاری رحمه الله می گوید: پیامبر روزه دار را از دیگران جدا نکرد. شیخ ابن عثیمین ـ حفظه الله ـ می گوید: روزه روزه دار با مسواک زدن باطل نمی شود بلکه سنت است که روزه دار یا غیر روزه دار در اول و آخر روز و در همه وقت مسواک بزند.

۲۱٫ از جمله اشتباهاتی که برخی مردم را با مشکلاتی نیز مواجه می سازد این است هر گاه جنب یا محتلم شدند، چنین می پندارند که روزه آنان باطل است و باید آن را قضا کنند. چه بسا برخی جهال نیز چنین فتواهایی داده باشند.
نظر درست آن است که روزه چنین افرادی صحیح است و به قضا نیاز ندارد. در روایات آمده است که هرگاه پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و سلم پس از فجر (اذان صبح) در حالت احتلام (پس از همبستری با یکی از همسرانشان) از خواب بر می خاستند، غسل می کردند و آن روز را روزه می گرفتند.
شیخ بن باز (رحمه الله) می فرماید، احتلام روزه را باطل نمی کند، زیرا این امر ( جنب شدن) به دست روزه دار نیست و او در صورت دیدن نشانه های جنابت، می بایست غسل جنابت کند.
۲۲٫ یکی دیگر از اشتباهات درباره ماه رمضان آن است که برخی گمان می کنند در ماه رمضان همبستری با همسران حرام است.
این نظر کاملا اشتباه است، زیرا همبستری فقط در روز (از طلوع فجر تا اذان مغرب) حرام است و حال آنکه در شب برای روزه داران حلال است. خداوند متعال در آیه ۱۸۷ سوره بقره می فرماید: ” احل لکم لیله الصیام الرفث الی نسائکم هن لباس لکم و انتم لباس لهن” بر شما حلال شده است شب ماه رمضان نزدیکی با همسرانتان، آنها لباس شمایند و شما لباس آنان!
۲۳٫  از جمله خطاهای رایج در ماه رمضان آن است که برخی، مسافران را به خاطر افطار کردن روزه سرزنش می کنند.
این کار اشتباه و نادرست است، زیرا مسافر در ماه رمضان هم اجازه افطار کردن و هم روزه گرفتن دارد. این امر نیز به حالت مسافر باز می گردد که از سه حالت خارج نیست:
اگر روزه گرفتن برای مسافر دشوار نباشد، طبق مفاد آیه مبارکه که می فرماید: و أن تصوموا خیر لکم ان کنتم تعلمون” بقره/ ۱۸۱ ( و اگر روزه بگیرید، برای شما بهتر است، اگر بدانید) برای چنین فردی روزه گرفتن بهتر است.
چنانچه روزه گرفتن برای او دشوار بود و از پذیرش رخصت هم اعراض کرد در چنین شرایطی افطار کردن برای او بهتر است زیرا خداوند متعال می فرماید: ” لا یکلف الله نفسا الا وسعها” ( خداوند به اندازه توان انسان از او تکلیف می خواهد).
رسول خدا صلی الله علیه و سلم هم می فرماید: خداوند متعال دوست دارد، همان گونه که از عزائم استفاده می شود، از رخصت ها نیز استفاده شود. (ابن حبان و طبرانی این حدیث را روایت کرده اند)
آن حضرت همچنین فرموده است: روزه گرفتن در سفر کار خوبی نیست (بخاری و مسلم آن را از جابر رضی الله عنه روایت کرده اند. )
اگر روزه گرفتن دشوار نبود، مسافر میان روزه و عدم آن مخیر است، زیرا در حدیثی که حمزه بن عمرو الاسلمی از رسول خدا روایت کرده، امده است که آن حضرت در پاسخ به حمزه که پرسید، آیا در سفر روزه بگیرم، فرمود: اگر خواستی روزه بگیر و اگر خواستی، افطار کن. (گفتنی است که حمزه از اصحابی بود که بسیار روزه می گرفت.)
همچنین یاران پیامبر صلی الله علیه و سلم هیچ گاه روزه گرفتن یا عدم آن را در سفر برای یکدیگر عیب نمی دانستند. انس بن مالک رضی الله عنه می گوید: ما به همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم به سفر می رفتیم و در آن نه روزه دار بر مفطر عیب می گرفت و نه مفطر بر روزه دار. (روایت از بخاری و مسلم)

روزه و اصناف مردم
روزه بر هر مسلمانی که بالغ، قادر و مقیم باشد واجب است.
کافر روزه نمی گیرد و اگر مسلمان شود، قضای روزه سال های کفر بر او واجب نیست.
روزه بر کودکانی که به سن بلوغ نرسیده اند، واجب نیست، اما برای آنکه به آن عادت کند، باید او را به این کار فرمان داد.
روزه بر دیوانه واجب نیست و اگر کبیر ( در سن بلوغ ) باشد کفاره ندارد.
روزه بر کسی که به دلیل کهولت و پیری یا بیماری لا علاج، توان روزه گرفتن ندارد، واجب نیست و این افراد باید به ازای هر روز از ماه رمضان یک فقیر را طعام دهند.
افطار کردن برای آن دسته از بیمارانی که توان روزه گرفتن ندارند، مجاز است و آنان باید پس از شفا یافتن آن را قضا کنند.
زنان باردار و آنانی که کودکان شیرخواره دارند نیز چنانچه روزه گرفتن بر آنان دشوار باشد یا از وضع کودکان خود بترسند، می توانند افطار کنند و بعدا ـ پس از رفع ترس ـ قضای آن را بجا آورند.
زن حائض یا زنی که عده وضع حملش تمام نشده باشد ( در دوره نفاس باشد) در این حالت روزه نمی گیرند و قضای آن را به جا می آورند.
کسانی که برای نجات غریق یا در آتش گرفتار آمده، مجبور به افطار باشند، نیز می توانند بعدا قضای آن را بجا آورند.
مسافر هم اجازه روزه گرفتن دارد و هم مجاز است افطار کند و قضای آن را بجا آورد. در این باره تفاوت نمی کند که سفر اضطراری باشد مانند سفر عمره  یا مداوم باشد مانند سفرهای رانندگان تاکسی های بین شهرها. چنین افرادی مادام که در شهر خود نباشند، می توانند، روزه را پس از بازگشت قضا کنند.

سهو روزه دار
اگر روزه دار به علت فراموشی یا نادانی یا به خاطر اکراه، چیزی از مفطرات را خورد یا نوشید، روزه اش باطل نمی شود. زیرا خداوند متعال در آیه آخر سوره بقره می فرماید: ربنا لا تؤاخذنا إن نسینا أو أخطأنا” (پروردگارا، ما را به خاطر فراموشکاری یا اشتباه توبیخ و مؤاخذه مکن” در آیه دیگری هم می فرماید:” إلا من أکره و قلبه مطمئن بالإیمان” نحل/ ۱۰۶ ( مگر کسی که او را اجبار کرده باشند و حال آنکه ایمان قلبی اش ثابت باشد.) خداوند متعال همچنین می فرماید: “و لیس علیکم جناح فیما أخطأتم به و لکن ما تعمدت قلوبکم” احزاب / ۵
بنابراین، اگر روزه دار در حالت فراموشی چیزی خورد یا نوشید، روزه اش باطل نمی شود.
-اگر گمان کرد که خورشید غروب کرده است یا چنین فکر می کرد که هنوز فجر طلوع نکرده (وقت اذان صبح فرا نرسیده است) و در این حالت چیزی خورد و یا نوشید، روزه اش باطل نمی شود.
-چنانچه روزه دار، مضمضه کند و بدون قصد مقداری آب به داخل گلویش فرو رود، روزه اش باطل نمی شود.
-اگر در خواب محتلم شد، روزه اش باطل نمی شود، زیرا در حالت خواب اختیار از دست او خارج بوده است.

اسباب باطل شدن روزه (مبطلات روزه)
هشت چیز روزه را باطل می کند که عبارتند :
الف: جماع: اگر روزه دار در روز ماه رمضان با همسر خود همبستر شود و جماع کند، باید قضای آن روزه را بگیرد، مضاف بر آن باید کفاره بدهد. کفاره آن نیز آزاد کردن یک برده است، اگر نتوانست باید شصت روز پشت سر هم روزه بگیرد و اگر نتوانست باید شصت فقیر را طعام دهد.
ب: انزال منی در بیداری بر اثر استمناء یا همبستری یا بوسه یا در آغوش گرفتن یا غیره.
ج: خوردن یا آشامیدن. مفید یا مضر بودن آن تفاوتی نمی کند و دود (سیگار یا چیزهای دیگر به صورت عمدی) از آن جمله است.
د: تزریق آمپول های تقویتی که به جای غذا از آن استفاده می شود. اما آمپول های غیر تقویتی خواه عضلانی باشد یا وریدی و خواه مزه آن را حس کند یا نه، روزه را باطل نمی کند.
ه. تزریق خون، خواه به علت از دست دادن خون زیاد باشد یا چیز دیگر.
و: خروج خون حیض یا نفاس
ز: بیرون کشیدن خون از بدن از طریق حجامت یا راه دیگر. اما خروج خون به علت خون دماغ شدن یا کشیدن دندان بدان سبب که به معنای حجامت نیست، روزه را باطل نمی کند.
ح: استفراغ عمدی، اما اگر غیر عمدی باشد، روزه با آن باطل نمی شود.

توصیه هایی به روزه داران
۱٫روزه دار در صورت نیاز به غسل جنابت هم می تواند نیت روزه کند و پس از طلوع فجر غسل نماید.
۲٫ زن چنانچه پیش از طلوع فجر یکی از روزهای ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شد، باید آن روز را روزه بگیرد، هر چند که غسل به جا نیاورده باشد و مجاز است که غسل را پس از طلوع فجر به جا آورد.
۳٫روزه دار در روز ماه رمضان می تواند دندان خود را جراحی کرده یا بکشد و آن را ضد عفونی کند یا در چشم یا گوش خود قطره بریزد و حتی در صورت حس کردن طعم آن قطره در حلق، باز روزه اش باطل نمی شود.
۴٫
۵٫ روزه دار برای خنک شدن و کاهش عطش می تواند روی خود آب بریزد یا در کنار خنک کننده ای مانند کولر بنشیند.
۶٫ روزه دار می تواند برای آسان کردن تنفس و کاهش فشار و غیره آب را در دهانش مضمضه کند.
۷ـ اگر دهان روزه دار خشک شد او می تواند لب هایش را با آب تر کند یا با آب مضمضه کند، اما اجازه غرغره کردن ندارد.
۸ـ سنت است که روزه دار سحری را تا چند دقیقه پیش از طلوع سپیده دم به تأخیر بیندازد و پس از غروب خورشید در خوردن افطاری عجله و شتاب کند و با چند دانه رطب افطار کند  و اگر رطبی نیافت با خرما و اگر خرما نبود با آب و اگر آب هم در دسترسش نبود و هیچ غذای حلالی را نیافت در قلبش نیت باز کردن روزه اش را بکند تا اینکه چیزی پیدا می کند.
۹ـ سنت است که روزه دار بر عباداتش بیفزاید و از همه کارهایی که از آن نهی شده است دوری کند.
۱۰ـ بر روزه دار واجب است که فرایض خود را تمام و کمال انجام دهد و از کارهای حرام دوری کند. نمازهای پنج گانه را در وقتش به جماعت بخواند و اگر نتوانست به جماعت بخواند از دورغ و غیبت و تقلب و معاملاتی که در آن ربا وجود دارد و از هر سخن و رفتار حرام بپرهیزد. پیامبر اسلام صلى الله علیه و سلم می فرماید:”هر کس سخن زشت و ناروا و عمل به آن را ترک نکند و همچنان بر جهل و نادانی خود پافشاری می ورزد خداوند نیازی ندارد که آب و غذای خود را ترک کند”.
الله را قسم می دهیم به اسماء و صفات نیکویش! که ما را از ارتکاب به خطا و لغزش دور سازد و آگاهی و فقه در دین را نصیب ما گرداند و ما را از جمله روزه دارانی قرار دهد که از روی ایمان و طلب پاداش روزه گرفته اند و از ما این روزه ها را بپذیرد. گناهان ما را که از روی عمد یا آشکارا و پنهان انجام داده ایم بیامرزد که او قادر و توانا بر این کار و آمرزنده است.
سبحان ربک رب العزه عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین.

مترجم: ام طه ناوی