قرار است از هواپیما مستقیما به شهر جده برویم، آیا جایز است لباس احرام را تا رسیدن به جده نپوشیم و آنرا به تاخیر اندازیم؟
الحمدلله،
شیخ محمد بن صالح العثیمین می گوید : «از جمله خطاهایی که توسط بعضی حجاج در (بستن لباس) احرام روی می دهد عبارتند از :
امر اول : ترک احرام از میقات؛ بعضی از حجاج بویژه آنهایی که از طریق هوا می آیند، در میقات احرام نمی بندند تا به جده می رسند، با وجود آنکه از محل میقات عبور می کنند، درحالیکه پیامبر صلی الله علیه وسلم مواقیت را برای اهل آنها مشخص کرده و فرمود : «هُنَّ لَهُنَّ، وَلِمَنْ أَتَی عَلَیْهِنَّ مِنْ غَیْرِهِنَّ». یعنی : «میقاتها هم برای ساکنین آن و هم برای کسانی که از آن نواحی برای حج و عمره می روند، معین شده است». بخاری (۱۵۲۴) ومسلم (۱۱۸۱).
و در صحیح بخاری از عمر بن خطاب رضی الله عنه ثابت شده که : گروهی از اهل عراق به سوی او شکایت کردند که قرن المنازل که پیامبر صلی الله علیه وسلم بعنوان میقات اهل نجد تعین کرده اند (و اهل عراق نیز از آنجا احرام می بندند) از مسیر آنها دور و منحرف است، عمر رضی الله عنه به آنها فرمود : « فَانْظُرُوا حَذْوَهَا مِنْ طَرِیقِکُمْ». یعنی : «ببینید موازات آن محل بر سر راه شما کجاست (از آنجا احرام ببندید)» بخاری (۱۵۳۱).
و این حدیث دلالت می کند که (رد شدن بر) موازات میقات مانند عبور کردن از آنست، بنابراین کسی که در داخل هواپیما از موازات میقات عبور می کند بمانند آنست که (از خود میقات) رد شده باشد، از اینرو بر او لازمست هرگاه به موازات میقات رسید لباس احرام بپوشد (و نیت کند)، و برای وی جایز نیست احرام بستن را تا رسیدن به جده ترک کند و آنجا ببندد.
روش تصحیح این اشتباه آنست که انسان در منزلش یا در فرودگاه غسل کند، و در هواپیما آماده شود و لباس احرام بپوشد و لباسهای معمولش را درآورد، هرگاه برابر میقات رسید از آنجا احرام ببندد، و تلبیه بگوید، و برای او حلال نیست که تا رسیدن به جده آنرا به تاخیر اندازد، و حتی در نزد جمهور اهل علم اگر کسی از محل میقات احرام نبندد (باید بدانجا برگردد، در غیر اینصورت) باید گوسفندی را بعنوان فدیه در مکه ذبح کند و آنرا در بین فقرای (همانجا) توزیع نماید، زیرا واجبی را از واجبات (عمره و حج) ترک کرده است.
امر دوم : بعضی مردم معتقدند که بایستی برای احرام دمپایی پوشید، و اگر در وقت بستن احرام دمپایی نداشت، نباید چیزی به پا کند، و این اشتباه است، زیرا احرام بستن با دمپایی نه واجب است و نه شرط، احرام بدون داشتن دمپایی هم منعقد می شود، و مانعی ندارد که (در صورت نداشتن دمپایی) چیز دیگری به پا کند، و ایرادی بر وی نیست.
امر سوم : بعضی مردم گمان می کنند که هرگاه لباس احرام پوشیده شد می بایست تا تحلل (بیرون آمدن از احرام) آن لباس بر بدن باشد، و عوض کردن آن جایز نیست، و اینهم اشتباه است؛ چرا که شخص محرم می تواند لباس احرام را عوض کند، با سبب یا بدون سبب..
و فرقی بین زنان و مردان در این امر نیست، هرکس لباس احرام بست و خواست آنرا عوض کند می تواند آنرا انجام دهد، اما بعضی اوقات عوض کردن آن واجب است؛ مثلا نجس شود و امکان شستن آن نباشد مگر آنکه بیرون آورده شوند، و گاهی هم عوض کردن آن کاری نیک و خوب است، مثلا با چیزی غیر از نجاست کثیف شده باشد، در اینحالت شایسته است آنرا با احرام پاکیزه ای عوض نمود.
و گاهی هم امر واسع است؛ اگر خواست آنرا عوض کند وگرنه عوض نکند، مهم اینست که این باور نادرست است، یعنی اینکه حاجی بعد از پوشیدن احرام نباید آنرا از تن بیرون آورد تا تحلل می کند.
امر چهارم : بعضی از مردم از لحظه احرام یعنی از همان لحظه که نیت می کنند اضطباع می کنند، اضطباع آنست که شخص محرم شانه راست خود را آشکار می کند، و دو کناره ردای خود را بر کتف چپش می گذارد، مشاهده می شود بسیاری از حجاج از لحظه ایکه احرام می بندند تا وقت تحلل اضطباع مردند، و این اشتباه است، چرا که اضطباع تنها مخصوص طواف قدوم است، و در سعی و یا قبل از طواف صورت نمی گیرد.
امر پنجم : بعضی معتقدند که در وقت بستن احرام واجب است دو رکعت نماز خوانده شود، و این نیز اشتباه است، واجب نیست در وقت احرام نمازی خوانده شود، بلکه قول راجح که أبو العباس شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله نیز بر آنست؛ نماز خاصی برای احرام سنت نیست، زیرا چنین چیزی از پیامبر صلی الله علیه وسلم وارد نشده است.
پس هرگاه انسان غسل نمود و لباس احرام پوشید، بدون نماز احرام ببندد، مگر آنکه وقت نماز باشد مثلا نماز فرض فرا رسیده باشد یا نزدیک وقت باشد، و او می خواهد در میقات بماند تا نماز بخواند، در اینجا افضل آنست که احرامش بعد از ادای نماز باشد، اما اگر عمدا نماز معینی در احرام بخواند، (باید گفت که) قول راجح آنست که برای احرام نماز خاصی وجود ندارد».
منبع : ” دلیل الأخطاء التی یقع فیها الحاج والمعتمر”