ابن تیمیّه رحمهالله میگوید: و خداوند فرق گذاشته است در بین آنچه قبل از رسالت است و آنچه بعد از آن است در اسماء و احکام و در اسماء و احکام بین آن دو (قبل و بعد اسلام) جمع کردهاست، و آن حجّتی است بر دو گروهی که (یکی) میگوید افعال در آن حسن و قبحی نیست و (دومی) کسی که میگوید آنها مستحق عذاب هستند که بر دو قولاند.
اما اول: آنها را به ظالمین، طغیان کنندگان و مفسدین اسم بردهاست چنانکه میفرماید:
﴿اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى﴾ [طه: ۲۴]
«به سوی فرعون برو، بیگمان او سرکشی کردهاست».
﴿وَإِذْ نَادَى رَبُّکَ مُوسَى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ﴾ [شعراء: ۱۰]
«و (به یاد بیاور) هنگامی را که پروردگارت موسی را ندا داد که به سوی قوم ستمکار برو»
و میفرماید:
﴿إِنَّهُ کَانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ﴾ [قصص: ۴]
«بی تردید او (فرعون) از مفسدان بود».
خداوند خبر داده که او و قومش، ظالم، سرکش و مفسد هستند و این اسماء، نکوهش آن افعال است و ذمّ و نکوهش تنها برای کارهای سیئه و قبیحه است، پس این دلالت میکند بر اینکه افعال قبیح و مذموم هستند قبل از آمدن رسولان به سوی آنها، و مستحق عذاب نمیشوند مگر بعد از آمدن رسول به سویشان چون میفرماید:
﴿وَمَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً﴾ [الإسراء: ۱۵]
«و ما هرگز عذاب نخواهیم کرد، مگر آنکه پیامبری بفرستیم»،
و همچنین از هود علیهالسلام خبر داده که به قومش گفت:
﴿إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ مُفْتَرُونَ﴾ [هود : ۵۰]
«شما جز افترا زن نیستید»،
پس آنها را افترا زن قرار داد قبل از اینکه با حکمیکه با آن مخالفت کنند بر آنها حکم کند چون آنها با الله خدای دیگری را قرار داده بوند.
پس اسم مشرک قبل از رسالت ثابت است، پس او قبل از رسالت، به پروردگارش شرک ورزیده و کسی را با او برابر قرار داده و همراه او اله دیگری قرار داده است و برای او همتایانی قرار داده است. و ثابت میشود که این اسماء بر آن مقدم است و همچنین اسم جهل و جاهلیت، گفته میشود: «جاهلیت»، و «جاهل قبل از آمدن رسول». و اما عذاب شدن، پس این نه، و رویگردانی از طاعتش (نیز همینطور)، چنانکه میفرماید:
﴿فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّى۳۱ وَلَکِن کَذَّبَ وَتَوَلَّى﴾ [القیامه: ۳۱-۳۲]
«پس (او) نه تصدیق کرده است و نه نماز گزارده است. بلکه (قرآن را) تکذیب کرد و (از ایمان) روی گرداند»
و این رخ نمیدهد، مگر بعد از آمدن رسول. مثل سخنش درباره فرعون:
﴿فَکَذَّبَ وَعَصَى﴾ [النازعات: ۲۱]
«اما او تکذیب کرد وعصیان ورزید».
این بعد از آمدن رسول به سویش بود چنانکه میفرماید:
﴿فَأَرَاهالْآیَهَ الْکُبْرَى۲۰ فَکَذَّبَ وَعَصَى﴾ [النازعات: ۲۰-۲۱]
«پس (موسی) معجزۀ بزرگ را به او نشان داد. اما او تکذیب کرد وعصیان ورزید».
و میفرماید:
﴿فَعَصَى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ﴾ [المزمل: ۱۶]
«آنگاه فرعون آن پیامبر را نافرمانی (و مخالفت) کرد».[۱]
[۱]– جـ ۲۰ ص۳۷: ۳۸ لمجموع الفتوى