اسلام چیست؟ و صفات آن

عنْ طَلْحَهَ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ مِنْ أَهْلِ نَجْدٍ ، ثَائِرُ الرَّأْسِ، نَسْمَعُ دَوِیَّ صَوْتِهِ وَلاَ نَفْقَهُ مَا یَقُولُ، حَتَّى دَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، فَإِذَا هُوَ یَسْأَلُ عَنِ الإِسْلاَمِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِی الْیَوْمِ وَاللَّیْلَهِ». فَقَالَ: هَلْ عَلَیَّ غَیْرُهُنَّ؟ قَالَ: «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ، وَصِیَامُ شَهْرِ رَمَضَانَ». قَالَ: هَلْ عَلَیَّ غَیْرُهُ؟ فَقَالَ «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ». وَذَکَرَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ الزَّکَاهَ، فَقَالَ: هَلْ عَلَیَّ غَیْرُهَا؟ قَالَ: «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ». قَالَ: فَأَدْبَرَ الرَّجُلُ وَهُوَ یَقُولُ: وَاللَّهِ لاَ أَزِیدُ عَلَى هَذَا وَلاَ أَنْقُصُ مِنْهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ». وفی روایه قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «أَفْلَحَ وَأَبِیهِ إِنْ صَدَقَ – أَوْ دَخَلَ الْجَنَّهَ – وَأَبِیهِ إِنْ صَدَقَ». (م/۱۱)

طلحه بن عبیدالله می‌گوید: مردی از اهل نجد در حالی که زمزمه‌اش بگوش ما می‌رسید ولی سخنش برای ما مفهوم نبود، با موهایی ژولیده بسوی رسول الله ﷺ آمد و هنگامی که به پیامبر اکرم ﷺ نزدیک شد، متوجه شدیم که درباره‌ی اسلام می‌پرسد. آنحضرت ﷺ فرمود: «پنج نماز در شبانه روز (فرض) است». آن مرد گفت: آیا نمازی دیگر هم بر من لازم است؟ فرمود: «خیر، مگر اینکه نفل بخوانی». و در ادامه فرمود: «و روزه گرفتن ماه مبارک رمضان». آن مرد گفت: آیا روزه‌ای دیگر هم بر من لازم است؟ فرمود: «خیر، مگر این‌که روزه‌های نفلی بگیری». همچنین رسول الله ﷺ زکات را برایش مطرح نمود. وی گفت: آیا زکاتی دیگر هم بر من لازم است؟ رسول رحمت ﷺ فرمود: «خیر مگر اینکه صدقه‌ی نفلی بدهی». راوی می‌گوید: ‌بعد از این گفت و شنود، آن مرد رفت در حالی که می‌گفت: سوگند به الله، نه بر این کارها چیزی اضافه می‌کنم و نه از این کارها چیزی، کم می‌کنم. رسول الله ﷺ فرمود: «اگر راست می‌گوید، رستگار شد». و در یک روایت آمده است که رسول الله ﷺ فرمود: «سوگند به پدرش که رستگار شد اگر راست می‌گوید یا سوگند به پدرش که وارد بهشت شد اگر راست می‌گوید».

شرح: آنچه مسلّم است سوگند خوردن به غیر الله، جائز نیست؛ زیرا رسول اکرم ﷺ فرمود: «الله شما را از سوگند خوردن به پدرانتان، منع نموده است» و همچنین فرمود: «هر کس از شما می‌خواهد سوگند بخورد، به الله سوگند بخورد». لذا باید دانست که حدیث این باب، قبل از این منع بوده است یا اینکه بر اساس عادت بر زبان آمده و سوگند بشمار نمی‌رود.