اسلام ستم به فرزندان را در داخل بنیان خانواده، حرام گردانیده است:
باید رفتار و برخورد با فرزندان کوچک و بزرگ براساس عدالت و بدون تبعیض باشد. صحابی بزرگوار؛ نعمان بن بشیرس میگوید: پدرم بخشی از مالش را به من داد و مادرم گفت: من راضی نمیشوم تا اینکه پیامبر صلی الله علیه وسلم این موضوع را تأیید نمایند. بنابراین پدرم نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم رفت تا تأیید ایشان را بر مالی که به من داده بود، بگیرد. پیامبر صلی الله علیه وسلم از وی پرسیدند: «أَفَعَلْتَ هَذَا بِوَلَدِکَ کُلِّهِمْ؟»؛ «آیا این کار را با تمامی فرزندانت کردهای؟» پدرم پاسخ داد: نه. پیامبر ج فرمودند: «اتَّقُوا اللهَ، وَاعْدِلُوا فِی أَوْلَادِکُمْ»؛ «از الله بترسید و عدالت را در میان فرزندانتان رعایت کنید.»
در نتیجه، پدرم این بخشش را پس گرفت.
و بنا بر روایتی، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «فَلَا تُشْهِدْنِی؛ فَإِنِّی لَا أَشْهَدُ عَلَى جَوْرٍ»[۱]؛ «پس مرا گواه مگیر که من شهادت بر ستم نمیدهم [ و آن را تأیید نمیکنم].»
این عدالت منحصر بر انصاف در تقسیم اموال نیست، بلکه شامل عدالت در امور معنوی؛ مانند توجّه، مهربانی، نزدیکساختن و… نیز میشود.
به طور خلاصه، احکام اطفال در دین اسلام، بسیار فراوان است و پیش از تولّد وی تا زمانی که نوجوان و مکلّف به رعایت احکام شرعی مخصوصِ افراد بالغ و مکلّف میگردد را شامل میشود.
کودکان حقوق بسیاری دارند؛ مانند نامگذاری آنان با اسمهایی مناسب و نیکو، آموزش امور دینی و دنیوی مورد نیاز و دورساختن آنان از مضرّات و سایر احکام و حقوقی که بیانشان در این مختصر نمیگنجد.[۲]
[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۲۴۴۷؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۱۶۲۳٫
[۲]– برای اطّلاعات بیشتر، نک: تحفه المودود فی أحکام المولود، ابن قیّم؛ المسؤولیّه فی الإسلام، عبدالله قاوری، صص ۹۷- ۱۱۹ و ۱۴۷- ۱۵۳؛ تربیه الأولاد فی الإسلام، عبدالله علوان؛ مسؤولیّه الأب المسلم فی تربیّه الولد فی مرحله الطّفوله، عدنان باحارث؛ حقوق الإنسان فی الیهودیّه والمسیحیّه؛ الإسلام مقارنه بالقانون الدّولی، خالد شنیبر، صص ۴۶۷- ۴۷۲٫