اسلام به یتیم توجّه فراوانی نموده است:
به گونهای که دربارۀ وی بسیار توصیه کرده و مردم را تشویق نموده که به یتیم نیکی کنند و آنان را از بدی به او و سرزنش وی برحذر داشته است. متون بیشماری از قرآن و سنّت در این زمینه وجود دارد.
از جمله اینکه الله در سیاق سخن از صفات بهشتیان میفرماید:
﴿وَیُطۡعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ مِسۡکِینٗا وَیَتِیمٗا وَأَسِیرًا﴾ [الإنسان: ۸]
«و غذا را با اینکه [نیاز و] دوست دارند، به مسکین و یتیم و اسیر میبخشند.»
همچنین توجّه زیاد به یتیم را یادآور شده و میفرماید:
﴿فَأَمَّا ٱلۡیَتِیمَ فَلَا تَقۡهَرۡ﴾ [الضّحى: ۹]
«پس [تو هم] یتیم را میازار.»
و نیز مردم را از خوردن مال یتیم برحذر داشته است:
﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَأۡکُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡیَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا یَأۡکُلُونَ فِی بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَیَصۡلَوۡنَ سَعِیرٗا﴾ [النّساء: ۱۰]
«بدون تردید کسانی که اموال یتیمان را به ستم میخورند، قطعاً آتش را در شکم خود [فرو میبرند و] میخورند و به زودی به آتشی برافروخته درآیند.»
الله متعال در نکوهش افرادی که یتیم را اکرام نمیکنند، چنین فرموده است:
﴿کَلَّاۖ بَل لَّا تُکۡرِمُونَ ٱلۡیَتِیمَ﴾ [الفجر: ۱۷]
«هرگز چنین نیست [که شما میپندارید]، بلکه یتیم را گرامی نمیدارید.»
همچنین دربارۀ فردی که به یتیم اهانت میکند، میفرماید:
﴿أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یُکَذِّبُ بِٱلدِّینِ١ فَذَٰلِکَ ٱلَّذِی یَدُعُّ ٱلۡیَتِیمَ﴾ [الماعون: ۱-۲]
«[ای پیامبر!] آیا کسی که روز جزا را تکذیب میکند، دیدهای؟! پس او [همان] کسی است که یتیم را [با خشونت از خود] میراند.»
پیامبر صلی الله علیه وسلم دربارۀ بزرگی مقام کفیل و ضامن یتیم میفرمایند: «وَأَنَا وَکَافِلُ الیَتِیمِ فِی الجَنَّهِ هَکَذَا»؛ «من و ضامن یتیم اینگونه در بهشت هستیم.» رسول الله صلی الله علیه وسلم به انگشت سبّابه و وسطی خویش اشاره نموده و کمی در میان آن دو فاصله انداختند،[۱] [چون پیامبران با دیگران تفاوت دارند].
[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۴۹۹۸٫