اسباب شرک

– غلو در مورد انسان های نیک و صالح: خداوند متعال می فرماید: «یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فی‏ دینِکُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ» (نساء: ۱۷۱) «ای اهل کتاب! در دین خود غلو نکنید و درباره‌ی  الله جز حق نگویید».

و می فرماید: «وَقالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَکُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا یَغُوثَ وَ یَعُوقَ وَ نَسْراً» (نوح: ۲۳) «و گفتند: معبودان خود را رها نکنید و (بخصوص) «ود» و «سواع» و «یغوث» و «یعوق» و «نسر» را رها نکنید».

ابن عباس می گوید: «پس از قوم نوح، افراد نیک و صالح آنان در میان اعراب به بت هایی تبدیل شدند که عبادت می شدند. چنانکه «ود» از آنِ قبیله ی کلب در دومه الجندل و «سواع» از آن قبیله ی هزیل و «یغوث» از آنِ قبیله ی مراد و پس از آنها بنی غطیف در جوف نزد سبا و «یعوق» از آنِ قبیله ی همدان و «نسر» از آنِ قبیله ی حمیر، خاندان ذی الکلاع بود. این اسامی، نام افراد نیک و صالحی از قوم نوح بود که چون قوم نوح هلاک شد، شیطان به بازماندگان الهام کرد مجسمه هایی از آنان ساخته و در مجالس خود نصب کنند و این مجسمه ها را با اسامی آنان نام گذاری کنند و آنان نیز چنین کردند اما هنوز این مجسمه ها عبادت نمی شدند تا اینکه سازندگان آنها مردند و هدف از ساخت آنها به فراموشی سپرده شد و پس از این بود که عبادت شدند».[۱]

و از ابن عباس نیز روایت است که در مورد این آیه «اللات والعزی» می گوید: «اللات مردی بود که غذای سویق را که با لَت کردن (کوبیدن و سائیدن) آماده می شد، برای حجاج آماده می کرد؛ پس از مردن وی در جوار قبرش به اعتکاف نشستند».[۲] رسول خدا فرمودند: ««اللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلْ قَبْرِی وَثَناً یُعْبَدُ. اشْتَدَّ غَضَبُ اللهِ عَلَى قَوْمٍ اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِیَائِهِمْ مَسَاجِدَ»:[۳] «پروردگارا قبرم را بتی که عبادت  شود، قرار مده؛ خشم خداوند بر قومی شدت گیرد که قبور پیامبران شان را تبدیل به مسجد می کنند». و رسول خدا فرمودند: «لاَ تُطْرُونِی، کَمَا أَطْرَتْ النَّصَارَى ابْنَ مَرْیَمَ، فَإِنَّمَا أَنَا عَبْدُهُ، فَقُولُوا عَبْدُ اللَّهِ، وَرَسُولُهُ»:[۴] «در مدح و ستایش من افراط نکنید چنانکه نصاری در مورد عیسی بن مریم افراط کردند. من فقط بنده خدا هستم. پس بگویید: بنده الله و رسولش».

 

[۱] – بخاری: ۴۵۳۹

[۲] – تفسیر طبری: ۲۷/۵۸

[۳] – مالک در موطأ، مسند احمد؛ و آلبانی در مشکاه المصابیح آن را صحیح دانسته است.

[۴] – بخاری: ۳۱۸۹