اساس مشروعیت حج

نصوص کتاب و سنت دال بر فرض بودن حج است و امت نیز بر آن اجماع کرده‌اند.

از جمله دلایل آن در قرآن این سخن خداوند متعال است که می‌فرماید:

﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَیۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَیۡهِ سَبِیلٗاۚ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٩٧﴾ [آل عمران: ۹۷].

(و برای الله حج خانه [ی کعبه] بر عهدۀ مردم است [بر] کسی که بتواند به سوی آن راه یابد و هرکه کفر ورزد یقینا الله از جهانیان بی‌نیاز است).

و از جمله ادلۀ آن در سنت، حدیث عبدالله بن عمر ـ رضی الله عنهما ـ است که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: «اسلام بر پنج [اساس] بنا شده است…» و از جملۀ آن حج را نام بردند.([۱])

همچنین حدیث ابی‌هریره ـ رضی الله عنه ـ که گفت: رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ برای ما خطبه نمود و فرمود: «ای مردم، همانا الله حج را بر شما فرض نمود، پس حج را به جای آورید». مردی پرسید: آیا هر سال ای پیامبر خدا؟ رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ چیزی نگفت، تا آنکه آن مرد سه بار سؤال خود را تکرار کرد؛ پس فرمود: «اگر می‌گفتم بله، واجب می‌شد نمی‌توانستید».([۲])و ادلۀ کتاب و سنت در این باره بسیار است.

اجماع: اجماع امت بر فرض بودن حج را بسیاری از علما نقل کرده‌اند، از جمله کاشانی در بدائع الصنائع([۳]) و ابن قدامه در مغنی.([۴])

 

 

[۱]– تخریج آن گذشت.

[۲]– مسلم در کتاب الحج، باب فرض الحج والعمره مره فی العمر (۳۳۲۲).

[۳]– بدائع الصنائع (۲/ ۱۱۸).

[۴]– المغنی (۵/ ۶).