ارتباط مسلمان با سلف صالح و علمای ربانی (۳)

خداوند متعال می فرماید: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» (نحل: ۴۳، انبیاء: ۷) «پس (ای مردم) اگر نمی‌دانید از اهل علم بپرسید.» خداوند متعال در این آیه به سوال کردن از اهل علم به هنگام عدم علم دستور می دهد. چرا که آنان راهنمای حکم الله و حکم رسولش می باشند.

از جابر روایت است که می گوید: «برای سفری از شهر خارج شدیم که سنگی به سر یکی از ما اصابت کرد و سرش شکست و زخمی برداشت. وی در چنین شرایطی محتلم شد و از دوستانش پرسید: آیا رخصت تیمم برای من وجود دارد؟ پس گفتند: تا زمانی که قادر به استفاده از آب برای غسل  هستی، رخصتی برای تو در این زمینه نمی بینیم. پس آن شخص غسل کرد و مرد. چون نزد رسول خدا حاضر شدیم و رسول خدا از ماجرا آگاه شد، فرمود: «قَتَلُوهُ قَتَلَهُمُ اللَّهُ أَلَا سَأَلُوا إِذْ لَمْ یَعْلَمُوا فَإِنَّمَا شِفَاءُ الْعِیِّ السُّؤَالُ»: «او را کشتند، خداوند آنان را بکشد. آیا نباید زمانی که نمی دانند سوال کنند. شفای نادان سوال کردن است.»[۱]

بی توجهی نسبت به علما برابر است با دریافت علم از عوام و جاهلان و کسانی که شایستگی ( علمی) ندارند؛ و چون چنین شود، مردم گمراه می شوند. از عبدالله بن عمرو بن عاص روایت است که می گوید: شنیدم رسول خدا فرمودند: «خداوند به یکباره علم را از میان بندگان بر نمی دارد، بلکه علم را با فوت و قبض روح آنان از میان برمی دارد، تا اینکه هیچ عالمی باقی نمی ماند و مردم جاهلانی را در راس (امور) قرار داده و از آنها سوال می کنند و آنان بدون علم فتوا صادر می کنند و چنین خود گمراه شده و دیگران را نیز گمراه می کنند.»[۲]

اما راه حل مصون ماندن از این گمراهی و گمراه نمودن، برائت جستن از دریافت علم از جاهلان و مردم ناآزموده و ناپخته و رجوع به اهل علم می باشد، همان کسانی که مستحق و شایسته صدور فتوا و دریافت علم و آگاهی از ایشان هستند.

[۱] – ابوداود؛ و آلبانی آن را در صحیح الجامع: ۴۳۶۲ صحیح دانسته است.

[۲] – بخاری، مسلم