ادلّۀ انتشار نامه های اعمال:
آیات قرآن، احادیث و اجماع امّت بر این مسأله دلالت دارند.[۱]
الله تعالی میفرماید:
﴿فَأَمَّا مَنۡ أُوتِیَ کِتَٰبَهُۥ بِیَمِینِهِۦ٧ فَسَوۡفَ یُحَاسَبُ حِسَابٗا یَسِیرٗا٨ وَیَنقَلِبُ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ مَسۡرُورٗا٩ وَأَمَّا مَنۡ أُوتِیَ کِتَٰبَهُۥ وَرَآءَ ظَهۡرِهِۦ١٠ فَسَوۡفَ یَدۡعُواْ ثُبُورٗا١١ وَیَصۡلَىٰ سَعِیرًا﴾ [الانشقاق: ۷-۱۲]
«پس امّا کسی که نامۀ [اعمالش] به دست راستش داده شود، بهزودی با حسابی آسان، محاسبه میشود و شاد و مسرور به سوی خانوادهاش باز میگردد، و امّا فردی که نامۀ [اعمالش] از پشت سرش به او داده شود، پس بهزودی [مرگ و] نابودی را میطلبند و به [آتش] جهنّم شعلهور درآید».
از أمّ المؤمنین عایشه روایت شده که از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسید: آیا خانوادۀتان را به یاد میآورید؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أَمَّا فِی ثَلاثَهِ مَوَاطِنَ لا یَذْکُرُ أَحَدٌ فِیهَا أَحَدًا إِلَّا نَفْسَهُ: عِنْدَ الْمِیزَانِ حَتَّى یَعْلَمَ أَیَخِفُّ مِیزَانُهُ أَمْ یَثْقُلُ، وَعِنْدَ الصُّحُفِ حَتَّى یَعْلَمَ أَیَأْخُذُ صَحِیفَتَهُ بِیَمِینِهِ أَمْ بِشِمَالِهِ، وَعِنْدَ الصِّرَاطِ حَتَّى یُجَاوِزَهُ»[۲]؛ «در سه محل هیچ کس به یاد فرد دیگری نیست و فقط به فکر خودش است: هنگام [نهادن] ترازوی اعمال تا بداند که آیا کفۀ اعمال [نیک] او سبک یا سنگین است. و هنگام [انتشار] نامههای اعمال تا بداند که آیا نامۀ اعمالش را به دست راست میگیرد یا به دست چپ. و در زمان گذر از پُل صراط تا از آن عبور کند».
[۱]– نک: مجموع الفتاوی، ج ۳، ص ۱۴۶؛ لمعه الإعتقاد شرح الشّیخ محمّد بن عثیمین، صص ۱۲۲- ۱۲۳؛ شرح الواسطیّه، هراس، صص ۲۰۴- ۲۰۶؛ أعلام السّنّه المنشوره، صص ۱۰۷- ۱۱۰٫
[۲]– سنن ابوداود، شمارۀ حدیث: ۴۷۵۵؛ حاکم، ج ۴، ص ۵۷۸٫ حاکم میگوید: «اسناد این روایت بنا بر شرط شیخین صحیح است؛ اگر ارسالی در میان حسن و أمّ المؤمنین عایشه نباشد». ذهبی با وی موافق است.