اخلاق با پیامبر

۱- رسول خدا از خود مومنان و نزدیکان شان نسبت به آنها سزاوار تر است. خداوند متعال می فرماید: «النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (احزاب: ۶) «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوار‌تر است».

۲- بلند کردن صدا نزد رسول خدا:

خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ» (حجرات: ۲) «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! صدای‌تان را فراتر از صدای پیامبر نکنید و با او با آواز بلند سخن نگویید همان گونه که با یکدیگر بلند سخن می‌گویید، که مبادا درحالی‌که نمی‌دانید اعمال شما نابود گردد». و رفتار عمر بن خطاب در برخورد با کسانی که صدای خود را در مسجدالنبی بالا بردند، بیانگر رعایت این اخلاق می باشد. دو نفر در مسجد رسول الله  صلی الله علیه و سلم بودند که صدای آنها بالا گرفت؛ چون عمر بن خطاب صدای آنها را شنید، نزد آنان رفته و گفت: آیا می دانید کجا هستید؟ سپس فرمود: شما دو نفر از کجا هستید؟ گفتند: از اهل طائف؛ پس عمر بن خطاب گفت: اگر از اهل مدینه می بودید شما را به درد می آوردم.

و علما می گویند: بلند کردن صدا نزد قبر رسول خدا مکروه است. چنانکه بلند کردن صدا در برابر رسول خدا به هنگام زنده بودن ایشان چنین بوده است. چون رسول خدا چه زنده و چه پس از وفات محترم می باشند. سلام و درود خداوند بر او باد.[۱]

۳- یاری رسول خدا و رعایت احترام او؛ چنانکه امروزه شاهد هجمه ی بی وقفه ی غربی ها به پیامبرمان محمد هستیم. خداوند متعال می فرماید: «الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتی‏ کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (اعراف: ۱۵۷) «آنان که از (این) رسول (الله)، پیامبر «أمی» (= درس ناخوانده) پیروی می‌کنند که صفاتش را در تورات و انجیلی که نزدشان است، نوشته می‌یابند. آن‌ها را به (کارهای) خوب و پسندیده فرمان می‌دهد و از زشتی (و کارهای نا پسند) بازشان می‌دارد. و پاکیزه‌ها را برای  شان  حلال می‌گرداند و پلیدی‌ها را بر آنان حرام می‌کند و بارهای سنگین و قید (و زنجیرهایی) را که بر آن‌ها بود، از (دوش) آن‌ها بر می‌دارد، پس کسانی‌که به او ایمان آوردند و او را گرامی داشتند و او را یاری دادند و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنانند که رستگارند».

و می فرماید: «إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا» (فتح: ۸) «(ای پیامبر) به راستی ما تو را گواه و مژده‌دهنده و بیم‌دهنده فرستادیم».

۴- درود فرستادن به رسول خدا؛

خداوند متعال می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً» (احزاب : ۵۶) «بی‌گمان الله و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند؛ ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! بر او درود فرستید، و سلام بگویید، سلامی نیکو».

و «صلاه» در اینجا به معنای دعا می باشد چنانکه در حدیث ابو حمید ساعدی آمده است که صحابه گفتند: ای رسول خدا، چگونه بر شما صلوات بفرستیم؟ فرمودند: بگویید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَأَزْوَاجِهِ وَذُرِّیَّتِهِ، کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ، وَبَارِکْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَأَزْوَاجِهِ وَذُرِّیَّتِهِ، کَمَا بَارَکْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ»[۲]

۵- دوست داشتن رسول خدا و محبت نسبت به او:

خداوند متعال می فرماید: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونی‏ یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» (آل عمران: ۳۱) «بگو: اگر الله را دوست می‌دارید، پس از من پیروی کنید تا الله شما را دوست بدارد و گناهان‌تان را برای تان بیامرزد و الله آمرزنده‌ی مهربان است».

۶- پیروی از رسول خدا و اقتدا به او:

خداوند متعال می فرماید: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونی‏ یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ»(آل عمران: ۳۱)

و می فرماید: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً» (احزاب: ۲۱) «یقیناً برای شما در زندگی رسول الله سرمشق نیکویی است، برای آنان که به الله و روز آخرت امید دارند و الله را بسیار یاد می‌کنند».

رسول خدا فرمودند: «هو الذی نفسی بیده لا یومن احدکم حتی اکون احب الیه من والده و ولده والناس اجمعین»:[۳] «سوگند به کسی که جانم در دست اوست، هیچیک از شما ایمان نمی آورد تا اینکه من نزد او از پدر و فرزند و تمام مردم محبوب تر باشم».

۷- داور و قاضی قرار دادن رسول خدا:

خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی‏ شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْویلاً» (نساء: ۵۹) «ای کسانی‌ که ایمان آورده‌اید! الله را اطاعت کنید و پیامبر را اطاعت کنید و صاحبان امرتان را (اطاعت کنید) و اگر در چیزی اختلاف کردید، آن را به الله و پیامبر باز گردانید؛ اگر به الله و روز قیامت ایمان دارید، این بهتر و خوش فرجام‌تر است».

و می فرماید: «فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّی یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً» (نساء: ۶۵) «نه، سوگند به پروردگارت که آن‌ها ایمان نمی‌آورند، مگر اینکه در اختلافات خویش تو را داور قرار دهند و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نکنند و کاملاً تسلیم باشند».

 

 

[۱] – نگا: تفسیر ابن کثیر

[۲] – بخاری: ۵۸۸۰؛ مسلم: ۶۱۴

[۳] – بخاری: ۱/۱۰، مسلم: ۱/۱۰