احکام اهل ذمه

عهد و پیمان ذمه را امام یا نایب وی منعقد می کند و چون اهل ذمه جزیه بپردازند، قبول کردن آن بر ما واجب است و در این صورت جنگیدن با آنها حرام است و اگر کسی از آنها اسلام آورد، پرداخت جزیه از عهده ی وی ساقط می شود. و به هنگام دریافت جزیه از آنها، قدرت خود را به آنها نشان می دهیم و جزیه را در حالی از ایشان دریافت می کنیم که خوار و زبون هستند.
عیادت، شرکت در تعزیه و نیکی کردن به اهل ذمه جهت جلب قلوب و امید اسلام آوردن آنها امری جایز است اما نشاندن آنها در صدر مجالس و برخاستن به احترام آنها و سلام کردن به آنها جایز نیست و اگر سلام کردند پاسخ دادن سلام با این کلمات (و علیکم) واجب است.
و تبریک گفتن به آنها در عیدشان جایز نیست اما تبریک گفتن به آنها در اموری چون ازدواج و… جایز است.
اهل ذمه از کنیسه ساختن و معابد منع می شوند چراکه محل شرک می باشند. و نیز از اظهار شراب و خوک و ناقوس و بلند خواندن کتاب شان و از اینکه خانه ای بلندتر از خانه ی مسلمانان بسازند و از مواردی این چنینی منع می شوند.
۱-  خداوند متعال می فرماید: «قَاتِلُواْ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَلاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَلاَ یُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ حَتَّى یُعْطُواْ الْجِزْیَهَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ» (توبه: ۲۹)
«با کسانی از اهل کتاب که نه به الله و نه  به روز قیامت ایمان دارند و نه آنچه را الله و رسولش حرام کرده، حرام می‌دانند و نه دین حق را می‌پذیرند، بجنگید، تا زمانی که با ذلت و خواری به دست خویش جزیه بدهند».  
۲- خداوند متعال می فرماید: «لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ» (ممتحنه: ۸)
«الله شما را از نیکی‌ کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده‌اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده‌اند، نهی نمی‌کند؛ بی‌گمان الله عدالت پیشگان را دوست دارد».
فضل کسانی از اهل کتاب که مسلمان می شوند:
از ابوموسی روایت است که رسول خدا فرمودند: «سه شخص اند که نزد خداوند دو اجر دارند: اهل کتابی که به پیامبرش و به محمد ایمان بیاورد؛ غلامی که حق خداوند و صاحبش را ادا کند؛ مردی که کنیزش را خوب تربیت کند و به او علم و دانش بیاموزد؛ سپس او را آزاد نموده و با وی ازدواج کند. هریک از اینها دوپاداش دارد».  
قضاوت در میان اهل ذمه بر مبنای احکام اسلامی می باشد.

بر رهبر و امام مسلمانان واجب است که در جان و مال و آبروی اهل ذمه بر مبنای احکام اسلامی قضاوت کند. و بر آنها حدود مواردی که معتقد به تحریم آن هستند مانند زنا، اقامه کند. اما در برابر مواردی که معتقد به حلال بودن آنها هستند مانند شراب و خوک، مجازات نمی شوند اما از اظهار این امور منع می شوند.
خداوند متعال می فرماید: «وَأَنِ احْکُم بَیْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللهُ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَن یَفْتِنُوکَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللهُ إِلَیْکَ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَاعْلَمْ أَنَّمَا یُرِیدُ اللهُ أَن یُصِیبَهُم بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ کَثِیراً مِّنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ * أَفَحُکْمَ الْجَاهِلِیَّهِ یَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللهِ حُکْماً لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ» (مائده: ۴۹-۵۰)
«و در میان آنها (یهود) بر اساس آنچه الله (در قرآن) نازل کرده حکم کن و از هوس‌های آنان پیروی مکن و از آنان بر حذر باش، مبادا تو را از بعضی از چیزهایی که الله بر تو نازل کرده منحرف کنند و اگر آنها (از حکم تو) روی گردانند، پس بدان که الله می‌خواهد آنان را به (خاطر) پاره‌ای از گناهان‌شان مجازات کند و بی‌گمان بسیاری از مردم نافرمانند. آیا آنها حکم جاهلیت را می‌خواهند؟! چه کسی برای گروهی که یقین دارند بهتر از الله حکم می‌کند؟!».