احتیاج به سنت، برای فهم قرآن (۱)

خداوند تبارک وتعالی می‌فرماید:

﴿وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَهُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَیۡدِیَهُمَا٣٨﴾ [المائده: ۳۸].

«دست مرد و زن دزد را قطع کنید.»

این آیه نمونه­ی خوبی برای بحث است، که السارق در این آیه، بطور مطلق و عام بیان شده است و شامل هر نوع دزدی می‌شود. همچنانکه الید هم بطور مطلق و عام بیان شده است و شامل تمام دست می‌شود، ولی سنت قولی پیامبر  صلی الله علیه وسلم السارق را مقید کرده است به کسی که یک چهارم دینار یا بیشتر از آن را می‌دزدد و کسی که کمتر از یک چهارم دینار را بدزدد، دستش قطع نمی‌شود.

«لا قطع فی ربع دینار فصاعدا»^[۱]

(دست دزد قطع نمی‌شود مگر مال دزدی از یک چهارم دینار بیشتر باشد).

و به همین شیوه الید هم به وسیله‌ی سنت عملی پیامبر  صلی الله علیه وسلم مقید شده است در مچ دست، یعنی پیامبر  صلی الله علیه وسلم و یارانش دست دزد را از مچ دست، قطع می‌کردند، همچنانکه در این مورد احادیث زیادی در کتب احادیث وارد شده است.

همچنین سنت گفتاری پیامبر  صلی الله علیه وسلم کلمه­ی الید را که در آیه‌ی تیمم (مائده/ ۶) آمده است روشن و بیان نموده است، که پیامبر  صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:

«التیمم ضربه للوجه والکفین»^[۲]

(تیمم عبارت است از اینکه یک بار، کف هر دو دست بر زمین زده شود، سپس صورت و کف هر دو دست مسح شود.)

«التیمم ضربتان ضربه للوجه وضربه للکفین إلی المرفقین»^[۳]

(تیمم دو ضربه است، ضربه‌ای برای کشیدن بر صورت و ضربه‌ای برای کشیدن بر دو دست تا آرنج.)

در ادامه  چند آیه­ی دیگر هم اشاره می‌شود که بیانگر این مطلبند، که بدون سنت نمی‌توانیم معنای دقیق آن‌ها را بفهمیم.

[۱]– متفق علیه.

[۲]– ترمذی، حدیث ۱۳۴٫

[۳]– بیهقی، سنن کبری ۱/۲۰۷٫